Najwyższa Izba Kontroli przygotowuje kontrolę wdrażania zasad zdrowego żywienia w szkołach publicznych. Planuje rozpocząć ją jesienią tego roku w samorządach i szkołach pięciu województw. W centrali Izby odbyło się spotkanie ekspertów, którzy dyskutowali o tym, jak powinny działać szkoły, żeby dobrze wykorzystywać środki publiczne, w tym unijne, przeznaczone na programy żywieniowe, z trwałym pożytkiem dla zdrowia dzieci.
Fot. Pixabay.com
Prezes NIK, Krzysztof Kwiatkowski przypomniał, że w roku szkolnym 2015/2016 wszedł w życie zakaz sprzedaży niezdrowych produktów w szkołach, który wywołał wiele kontrowersji, a nawet protesty. Zmodyfikowane miały być także cele programów żywieniowych, których głównym przesłaniem jest kształtowanie nawyków zdrowego żywienia.
Według badań Instytutu Żywności i Żywienia ponad 20% polskich dzieci i nastolatków zmaga się z nadwagą lub otyłością, najwięcej w województwach mazowieckim i łódzkim. Polskie dzieci są od kilku lat zaliczane do najszybciej tyjących w Europie.
Młode pokolenie Polaków może żyć krócej od pokolenia swoich rodziców z powodu licznych chorób przewlekłych i powikłań związanych z nadmierną masą ciała – alarmował podczas panelu ekspertów profesor Mirosław Jarosz, dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia.
Za mojego dzieciństwa podwórka były głośne, a czy teraz w ogóle są podwórka? Czy Państwo słyszą dzieci? Nie tylko jedzenie odpowiada za otyłość. Bo jeżeli dzieci przenoszą się z życia podwórkowego w świat wirtualny, to niewiele tracą energii. Talerze są dla nich coraz większe, a nie mniejsze – zwróciła uwagę na kolejny problem Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska.
Zwiększenie częstości występowania nadwagi i otyłości wśród polskich dzieci to efekt głębokich zmian stylu życia, w tym głównie ograniczenia aktywności fizycznej i spożywania zbyt dużej ilości wysokokalorycznych przekąsek – mówiła profesor Jadwiga Charzewska z Instytutu Żywności i Żywienia, powołując się na badania, z których wynika, że ponad 50% dzieci i młodzieży w Polsce na co dzień żywi się nieprawidłowo. Jedzą zbyt tłusto, zbyt słodko i zbyt słono. Nieregularnie spożywają posiłki, zbyt rzadko jedzą w ciągu dnia, albo zastępują właściwe posiłki przekąskami.
Z kolei profesor Barbara Woynarowska z Uniwersytetu Warszawskiego podkreśliła fakt, że dzieci przebywają w szkołach długo i coraz dłużej, średnio 4-8 godzin, a powinny spożywać posiłek co 3-4 godziny. Tymczasem do szkoły przychodzi bez śniadania co 3. uczeń, a co 4. nie zjada w ogóle żadnego posiłku w czasie pobytu w szkole.
Analizy przeprowadzone przez naukowców pokazują, że przegrywamy walkę z nadwagą i otyłością na całym świecie. Wbrew założeniom Światowej Organizacji Zdrowia i Komisji Europejskiej epidemia otyłości narasta. Teraz już wiemy, że nie ma szans żeby zatrzymać wzrost otyłości. Jeśli obecne trendy się utrzymają, to w 2025 roku na otyłość będzie już cierpieć 18% wszystkich mężczyzn i 21% kobiet na świecie – tłumaczył profesor Mirosław Jarosz.
Opracowano międzynarodową strategię Komisji Europejskiej i Światowej Organizacji Zdrowia, która zawiera wytyczne dla wszystkich krajów, dotyczące przeciwdziałania otyłości i obejmuje nie tylko wskazania dotyczące żywienia, ale i aktywności fizycznej. Ogólna strategia jest, ramy organizacyjne są, ale problem leży w determinacji i finansowaniu tych działań – podsumował profesor Jarosz.
Dyskusja ekspertów skupiała się w zasadzie wokół trzech bloków tematycznych: najczęściej popełnianych błędów w organizacji żywienia w szkole, dobrych i złych praktyk organizowania i prowadzenia zajęć edukacyjnych oraz tego, w jaki sposób szkoła powinna rozpoznawać potrzeby i zagrożenia związane z nieprawidłowym żywieniem.
W dyskusji brali udział eksperci w dziedzinie nauki o żywieniu i koordynatorzy programów żywieniowych, przedstawiciele świata nauki, Instytutu Żywności i Żywienia, Instytutu Matki i Dziecka, Rzecznika Praw Dziecka, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Zdrowia, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych.
Przekazane przez ekspertów opinie zostaną wykorzystane przy opracowywaniu programu kontroli wdrażania zasad zdrowego żywienia w szkołach publicznych, co do zasadności której uczestnicy panelu nie mieli żadnych wątpliwości – skomentowała Jolanta Stawska, dyrektor Delegatury NIK w Krakowie.
