W badaniach sponsorowanych przez producentów sztucznych słodzików 17-krotnie częściej uzyskuje się wyniki świadczące o korzystnym wpływie tych substancji na masę ciała i zdrowie - wynika z analizy 31 badań, którą publikuje pismo “PLOS ONE”.
W ciągu ostatnich 4 dekad popularność niskokalorycznych słodzików systematycznie wzrastała. Słodziki dzieli się na te pochodzenia naturalnego (np. stewia czy ksylitol z brzozy) oraz słodziki syntetyczne (sztuczne), takie jak aspartam i acesulfam K.
Słodziki sztuczne wykorzystuje się w przemyśle spożywczym znacznie szerzej niż naturalne, choćby ze względu na to, że są kilkaset razy słodsze od cukru, przez co można je stosować w bardzo małych ilościach. Obecnie wiele milionów ludzi na świecie sięga po słodzone nimi napoje czy produkty spożywcze licząc na to, że dzięki temu będzie mogła lepiej kontrolować swoją masę ciała i uniknąć tycia. Wyniki badań na temat wpływu tych substancji na zdrowie są jednak sprzeczne – podczas gdy część wskazuje, że pomagają one w zrzucaniu zbędnych kilogramów, inne dowodzą, że ich wpływ na metabolizm (zwłaszcza na programowanie metabolizmu u dzieci) i na zdrowie może być niekorzystny.
Naukowcy z University of Sydney (Australia) we współpracy z badaczami amerykańskimi z Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health w Baltimore oraz z University of California w San Francisco sprawdzili wyniki 31 naukowych analiz dotyczących wpływu sztucznych słodzików na zdrowie, które przeprowadzono w latach 1978-2014. Pod uwagę brano zarówno potencjalne korzyści zdrowotne płynące z zastąpienia cukru niskokalorycznymi substancjami słodzącymi, np. schudnięcie, jak również negatywne skutki, w tym wzrost ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2.
Jej autorzy doszli do wniosku, że w badaniach sponsorowanych przez producentów słodzików ponad 17-krotnie częściej uzyskiwano pozytywne wyniki (na temat korzystnego wpływu tych substancji na masę ciała), niż w badaniach niezależnych – odpowiednio w 3/4 prac i w jednej na 23 prace. W pracach sponsorowanych o 50 proc. częściej pojawiały się też pozytywne wnioski z badań.
W 42 proc. analiz sponsorowanych nie ujawniono konfliktu interesów autorów, a w około jednej trzeciej nie podano źródła finansowania. Tymczasem finansowy konflikt interesów miał wpływ na tendencyjność badań na każdym ich etapie oraz w trakcie publikowania prac. Autorzy analiz, którzy mieli finansowy konflikt w związku z otrzymywaniem wynagrodzenia od przemysłu spożywczego, ponad siedmiokrotnie częściej wyciągali pozytywne wnioski na temat wpływu słodzików na zdrowie. Co ciekawe, w przypadku czterech z analizowanych prac, które zostały ufundowane przez konkurencyjne firmy, produkujące napoje słodzone cukrem lub wodę butelkowaną, również odnotowano wpływ producenta na wyniki – podane w nich wnioski na temat słodzików były wyłącznie negatywne.
“To alarmujące, jak silny wpływ wywierają producenci sztucznych słodzików na wyniki ufundowanych przez siebie badań – i to zarówno na uzyskane w nich dane, jak i na wnioski wysnute na ich podstawie – podkreślając pozytywne efekty korzystania ze słodzików, jednocześnie pomijając jakiekolwiek ich wady” – skomentowała współautorka analizy prof. Lisa Bero z Charles Perkins Centre na University of Sydney.
Jej zdaniem analiza ta wskazuje, że zapewnienia producentów słodzików powinny być traktowane z pewną dozą sceptycyzmu, gdyż wynikom sponsorowanych przez nich badań nie można ufać. Podobnie jest zresztą z badaniami finansowanymi przez innych producentów żywności. Ponad dwa tygodnie wcześniej w prestiżowym czasopiśmie „Jama Internal Medicine” pojawił się artykuł ujawniający, w jaki sposób w latach 60. producenci cukru przekupili naukowców z Uniwersytetu Harvarda, by zataić negatywny wpływ cukru na zdrowie, a całą winę za choroby serca przypisać spożyciu tłuszczów nasyconych.
Jak skomentowała prof. Bero, nauka o żywieniu wciąż pozostaje z tyłu za innymi dziedzinami nauki pod względem transparentności źródeł finansowania badań oraz konfliktu interesów ich autorów. Zaznaczyła, że ostatecznie to konsumenci tracą na takich praktykach, gdyż wyniki takich analiz są następnie wykorzystywane do tworzenia rekomendacji dietetycznych dla ogółu populacji.
"Dramatycznie potrzebujemy metod, które pozwolą wyeliminować wpływ sponsorów na badania nad żywieniem" – oceniła badaczka.
