Otyłość jest obecnie jednym z najistotniejszych problemów zdrowotnych na świecie. Stopień otyłości określa się na podstawie wskaźnika masy ciała – BMI. W tradycyjnej klasyfikacji istnieją 3 stopnie otyłości (tab. 1).
| Tabela 1. Tradycyjna klasyfikacja stanu odżywienia według BMI | |
|---|---|
| stan odżywienia | BMI |
| niedowaga | <18,5 |
| wartość prawidłowa | 18,5–24,9 |
| nadwaga | 25–29,9 |
| otyłość I stopnia | 30–34,9 |
| otyłość II stopnia | 35–39,9 |
| otyłość III stopnia | ≥40 |
W tradycyjnej klasyfikacji można się też spotkać z innymi określeniami stopnia otyłości. Otyłość I stopnia to inaczej otyłość prosta lub umiarkowana (moderate obesity), II stopnia – otyłość zaawansowana lub znacząca (severe obesity), a III stopnia – otyłość olbrzymia, ekstremalna, zagrażająca życiu (morbid obesity).
Wyniki polskiego badania populacyjnego WOBASZ (Wieloośrodkowe ogólnopolskie badanie stanu zdrowia), przeprowadzonego w latach 2003–2005, wskazują, że w populacji dorosłych Polaków w wieku 20–74 lat nadwaga występowała u 40,4% mężczyzn i 27,9% kobiet. Z kolei otyłość stwierdzono u 21,2% mężczyzn i 22,4% kobiet. W tym samym badaniu otyłość olbrzymia dotyczyła 2,2% mężczyzn i 0,6% kobiet. Eksperci podkreślają, że te ostatnie dane mogą być niedoszacowane, gdyż osoby z tak zaawansowaną otyłością zazwyczaj nie są aktywne zawodowo i często nie uczestniczą w życiu społecznym.
Jak wskazują badania epidemiologiczne, wraz ze wzrostem wartości BMI zwiększa się liczba zgonów. Wiąże się to przede wszystkim ze znacznie częstszym występowaniem u osób otyłych chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2. Ponadto otyłość przyczynia się do zwiększenia częstości występowania innych problemów zdrowotnych, m.in. niektórych chorób nowotworowych, choroby zwyrodnieniowej stawów, bezdechu sennego, stłuszczenia wątroby oraz kamicy żółciowej.
Najczęstszy zalecany sposób leczenia w przypadku otyłości o niewielkim stopniu nasilenia stanowi połączenie diety, aktywności fizycznej oraz terapii behawioralnej. Niestety u pacjentów z otyłością olbrzymią wyniki stosowania tych metod nie są zadowalające. Uważa się, że w przypadku tych pacjentów zabiegi bariatryczne to jedyna skuteczna metoda leczenia, dającą ponadto trwały efekt spadku masy ciała.
Autorzy omawianej publikacji wskazują, że coraz większa częstość występowania otyłości olbrzymiej (z różnymi wartościami BMI, nawet od 40 do 100) wymaga wprowadzenia bardziej szczegółowej klasyfikacji. Wykorzystując wiedzę związaną ze zwiększeniem ryzyka powikłań otyłości wraz ze wzrostem BMI, zaproponowano rozszerzoną klasyfikację stanu odżywienia (tab. 2). Dotychczasowa trójstopniowa klasyfikacja okazała się niewystarczająca.
| Tabela 2. Rozszerzona klasyfikacja stanu odżywienia według BMI | |
|---|---|
| kategoria | BMI |
| niedowaga | <18,5 |
| wartość prawidłowa | 18,5–24,9 |
| nadwaga | 25–29,9 |
| otyłość I stopnia | 30–34,9 |
| otyłość II stopnia | 35–39,9 |
| otyłość III stopnia | 40–44,9 |
| otyłość IV stopnia | 45–49,9 |
| otyłość V stopnia | 50–59,9 |
| otyłość VI stopnia | 60– 69,9 |
| otyłość VII stopnia | 70–79,9 |
| otyłość VIII stopnia | 80–89,9 |
| otyłość IX stopnia | 90–99,9 |
| otyłość X stopnia | ≥100 |
Autorzy badania podkreślają, że rozszerzona skala oceny otyłości olbrzymiej umożliwia precyzyjniejszą ocenę zaawansowania choroby, a przez to ryzyka rozwoju powikłań oraz wystąpienia ewentualnych powikłań pooperacyjnych.
Wprowadzenie poszerzonej klasyfikacji do praktyki klinicznej pozwoli ponadto na precyzyjną ocenę chorych kwalifikowanych do leczenia chirurgicznego i leczonych chirurgicznie z powodu otyłości.
Obecnie do grupy pacjentów z otyłością III stopnia należą zarówno pacjenci z BMI 41, jak i 88. Autorzy publikacji podkreślają, że proponowana rozbudowana skala BMI umożliwi doprecyzowanie oceny stopnia zaawansowania otyłości i podjęcie właściwej terapii, uwzględniającej także leczenie otyłości etapami.
