90 proc. zachorowań na nowotwory złośliwe wynika z czynników środowiskowych, dlatego dieta i aktywność fizyczna mają podstawowe znaczenie dla naszego zdrowia - podkreślała Kinga Janik-Koncewicz z Centrum Onkologii w Warszawie na konferencji „Rusz się po zdrowie”.
Konferencję zorganizowano w Ministerstwie Zdrowia w ramach zadania Prewencja pierwotna nowotworów finansowanego przez MZ w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych.
Ekspertka z Zakładu Epidemiologii COI w Warszawie przypomniała, że co roku w Polsce rejestruje się ponad 140 tys. nowych zachorowań na nowotwory, a na nowotwory złośliwe, najczęściej na raka płuca, umiera 90 tys. osób.
"Według Światowej Organizacji Zdrowia ok. 1/3 wszystkich zachorowań na nowotwory można zapobiec" - mówiła. Wyjaśniła, że 80-90 proc. zachorowań na nowotwory wynika z czynników środowiskowych, z tego jak żyjemy. "To od nas samych zależy, czy będziemy chorzy, czy utrzymamy zdrowie" - przekonywała. Jak podkreśliła, kluczowe znaczenie ma niepalenie tytoniu, zdrowa dieta oraz aktywność fizyczna.
Jak wskazywała, WHO szacuje, że otyłość w ogromnym stopniu wpływa na ryzyko rozwoju nowotworów np. nerki, jelita, trzustki, tymczasem w Polsce ok. 45 proc. kobiet i 60 proc. mężczyzn ma nadwagę lub otyłość, czyli są narażeni na ryzyko zachorowania na nowotwory.
Janik-Koncewicz zwracała też uwagę na rolę aktywności fizycznej, ponieważ według WHO jej brak odpowiada za 1/4 zachorowań na raka piersi i jelita grubego.
Przypomniała zasady Europejskiego kodeksu walki z rakiem, które są promowane przez MZ i COI m.in. w postaci kodeksu dla dorosłych i komiksów dla dzieci i młodzieży. "Główne zasady to unikanie palenia, otyłości, ekspozycji na słońce, a także spożywanie co najmniej pięciu porcji różnorodnych warzyw i owoców dziennie oraz bycie aktywnym fizycznie" - zaznaczyła.
Z kolei dietetyk i psycholog kliniczny Agata Ziemnicka-Łaska przekonywała, że jedzenie warzyw i owoców co najmniej pięć razy dziennie nie jest wcale tak trudne, a dobrze się odżywiając dajemy sobie broń przeciwko nowotworom. Według niej ludzie obawiają się słysząc o 5 porcjach, tymczasem jedna porcja to np. szklanka soku, jedno jabłko, garść pokrojonych owoców.
"Więc to nie jest aż taka filozofia" - mówiła i radziła, aby korzystać także z mrożonych warzyw, produktów w puszkach, gotowych mieszanek sałat i kiełków, zagęszczać zupy warzywnym puree, faszerować mięsa np. szpinakiem, piec ciasta na bazie warzyw np. marchewkowe, przygotowywać pasty warzywne do kanapek czy podgryzać suszone chipsy warzywne. "Trzeba tylko przestawić myślenie" - dodała.
Przekonywała, że należy wybierać różnorodne warzywa i owoce, ponieważ wówczas "one się ze sobą mnożą, a nie sumują". "Im więcej różnych prozdrowotnych substancji wprowadzimy do organizmu, tym większy będzie nasz zysk" - mówiła.
Aktorka i piosenkarka Sonia Bohosiewicz opowiadała, że jako mama dwóch synów bardzo zwraca uwagę na to, jaki styl życia przekazuje rodzinie. Jak podkreślała, dzięki dwóm synom zawsze jest w ruchu i wykorzystuje wolny czas na wspólne spacery, grę w piłkę i inne zabawy. Zachęcała także do świadomego wybierania składników jedzenia już podczas zakupów i angażowanie dzieci w wybieranie warzyw i owoców na przyszłe posiłki.
Jakub Łobaszewski, koordynator programu "Szkoła promująca zalecenia Kodeksu Walki z Rakiem" z COI wyjaśniał, że w ramach programu uczniowie wykształcają w sobie zdrowe nawyki, przekonują się do zdrowej diety, aktywności fizycznej oraz niepalenia tytoniu. Przypomniał, ze program funkcjonuje już od 2006 r.; najpierw w kilku województwach, a obecnie już w całej Polsce. "W ramach programu organizowane są szkolenia i wykłady dla nauczycieli i uczniów oraz edukacyjne akcje społeczne, a także inicjatywy uczniów np. konkursy plastyczne". "W akcjach społecznych w ramach programu w latach 2013-2014 uczestniczyło ok. 400 tys. osób" - poinformował. Ponadto w tym roku w ramach pilotażu badana będzie wiedza uczniów na temat zaleceń Kodeksu walki z Rakiem.
