Omówienie artykułu: Y. Ma i wsp.: Single-component versus multicomponent dietary goals for the metabolic syndrome: a randomized trial. Annals of Internal Medicine, 2015; 162: 248–257
Skróty: AHA – American Heart Association, BMI – wskaźnik masy ciała, CI – przedział ufności, HbA1c – hemoglobina glikowana, RCT – badanie z randomizacją
Na łamach „Annals of Internal Medicine” opublikowano wyniki badania z randomizacją (RCT), którego celem była ocena efektów stosowania nieskomplikowanej diety opartej na zwiększonym spożyciu błonnika, w porównaniu z dietą wieloskładnikową rekomendowaną przez American Heart Association (AHA), która – choć skuteczna – może być trudna w realizacji.
Do badania włączono 240 dorosłych chorych (wiek śr. 52 lata, kobiety 72%; BMI śr. 35 kg/m2) z zespołem metabolicznym i przydzielono ich losowo do jednej z 2 grup, w których stosowano:
1) dietę o zwiększonej zawartości błonnika (≥30 g/d) lub
2) dietę rekomendowaną przez AHA.
Wszystkim chorym przez pierwsze 3 miesiące po włączeniu do badania udzielano porad żywieniowych (2 sesje indywidualne i 12 sesji grupowych):
- w grupie 1. – na temat metod zwiększenia spożycia błonnika w diecie;
- w grupie 2. – na temat dostosowania kaloryczności diety tak, aby osiągnąć deficyt energii wynoszący 500–1000 kcal/d i uzyskać zmniejszenie masy ciała o 0,5–0,9 kg/tydz., a także zalecano spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych <7% energii; ponadto w diecie AHA rekomenduje się m.in. spożywanie: owoców i warzyw, pełnoziarnistych i bogatych w błonnik produktów, chudego białka pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, ryb 2 razy w tygodniu oraz zmniejszenie spożycia: napojów słodzonych, cukru, soli i alkoholu.
W obu grupach nie polecano aktywności fizycznej.
Po 12 miesiącach w obu grupach stwierdzono redukcję masy ciała:
w grupie chorych stosujących dietę o zwiększonej zawartości błonnika średnio o –2,1 kg (95% CI: od –2,9 do –1,3),
a w grupie diety rekomendowanej przez AHA średnio o –2,7 kg (od –3,5 do –2);
nie stwierdzono istotnej statystycznie różnicy między grupami (średnia różnica [MD] 0,6 kg [od –0,5 do 1,7]). W obydwu grupach stwierdzono zmniejszenie insulinooporności, glikemii na czczo i ciśnienia tętniczego, bez istotnych różnic między grupami.
U 8 chorych rozpoznano cukrzycę (HbA1c ≥6,5%) podczas trwania badania (7 chorych w grupie diety o zwiększonej zawartości błonnika vs 1 chory w grupie diety AHA); przy czym okazało się, że do badania zakwalifikowano 6 chorych z HbA1c ≥6,5%, które to kryterium jeszcze nie obowiązywało podczas rekrutacji.
Według autorów tego badania prosta do zastosowania dieta oparta na zwiększeniu zawartości błonnika w pożywieniu może przynieść istotny klinicznie efekt w postaci redukcji masy ciała, zbliżony do osiąganego w przypadku stosowania wieloskładnikowej diety rekomendowanej przez AHA. Dieta oparta na zwiększonym spożyciu błonnika pokarmowego może także oddziaływać korzystnie na inne niż masa ciała czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego. Tym samym może być odpowiednią alternatywą dla chorych, którym przestrzeganie skomplikowanych zaleceń żywieniowych sprawia trudności.