Jaki jest wpływ poszczególnych owoców i warzyw na wagę? Czy połączenie zawartości błonnika pokarmowego i ładunku glikemicznego może wpływać na różnice w spadku masy ciała?
Fot. Gunel Farhaldi / foodiesfeed.com
Dr. Monica Bertoia i jej zespół (Harvard T. H. Chan School of Public Health and Brigham & Women's Hospital w Bostonie) wysunęli hipotezę, że niektóre owoce i warzywa mogą sprzyjać osiągnięciu bądź utrzymaniu prawidłowej masy ciała.
W badaniu, które koncentrowało się na określeniu czynników ryzyka chorób przewlekłych, wzięło udział 133,468 mężczyzn i kobiet, w większości reprezentujących zawody medyczne.
Do badania włączono osoby zdrowe, bez chorób przewlekłych takich jak cukrzyca czy choroby sercowo- naczyniowe. Uczestnicy osobiście zgłaszali zmiany masy ciała oraz, co 4 lata, uzupełniali kwestionariusze dotyczące żywienia i stylu życia. Czas obserwacji wynosił 24 lata (lata 1985–2010).
Owoce i warzywa podzielono na bogato- i ubogowęglowodanowe oraz na charakteryzujące się wysokim lub niskim ładunkiem glikemicznym. Ponadto, w oparciu o podobną wartość odżywczą, owoce podzielono na cytrusy, melony i owoce jagodowe a warzywa na krzyżowe, zielonoliściaste oraz rośliny strączkowe. Uwzględniono wyłącznie owoce, wykluczając soki. W przypadku ziemniaków do tej kategorii zostały włączone ziemniaki gotowane i puree. Nie brano pod uwagę ziemniaków smażonych.
Naukowcy przeanalizowali dane dotyczące zmian masy ciała jak również zmian w sposobie żywienia oraz związku między zmianą spożycia poszczególnych owoców i warzyw oraz zmianą masy ciała.
Uwzględniono także zmienne dotyczące stylu życia, które mogły zakłócać analizę danych (palenie tytoniu, poziom aktywności fizycznej, ilość godzin spędzona na oglądaniu telewizji), a także zmiany w spożyciu innych produktów spożywczych, takich jak smażone ziemniaki, soki owocowe, produkty pełnoziarniste, słodycze i alkohol.
Zaobserwowano, że spożycie dodatkowej porcji owoców i warzyw dziennie prowadzi do utraty masy ciała. Wynika to zapewne ze zwiększonego odczucia sytości przy spożywaniu stosunkowo niewielkiej ilości kalorii.
Większa utrata masy ciała w przypadku spożycia warzyw związana była z wyższą zawartością błonnika i niższym ładunkiem glikemicznym - dotyczy to warzyw krzyżowych, takich jak: brokuły, brukselka i kalafior. Owoce, zwłaszcza jagodowe (jagody, truskawki, maliny, jeżyny i poziomki) oraz jabłka i gruszki, przyczyniały się do większej utraty masy ciała w porównaniu z warzywami.
Z analizy danych wynika jednak, że warzywa skrobiowe takie jak: kukurydza, groch, ziemniaki, marchew i kapusta mogą prowadzić do przyrostu masy ciała. Mają one wysoki ładunek glikemiczny, ale nie należy pomijać faktu, że są także cennym źródłem składników, takich jak: witamina C, witamina B6, potas, żelazo, błonnik pokarmowy i białko roślinne.
Podsumowując, wyniki badania potwierdzają korzyści płynące ze spożycia większej ilości owoców i warzyw, ale podkreśla się także potrzebę dostrzeżenia różnic między nimi. Mimo że tempo spadku masy ciała wydaje się być małe, to dołączenie jednej, dwóch porcji warzyw i owoców dziennie w dłuższym czasie może powodować znaczące różnice w masie ciała, niezbędne co najmniej do utrzymania stałej wagi.