Dieta w kamicy żółciowej

Przyczyny powstawania kamicy żółciowej

Fot. pixabay.com

Kamica żółciowa powstaje w wyniku zastoju żółci w drogach żółciowych. Przyczyną tego jest niewłaściwy skład żółci. Żółć składa się z trzech podstawowych składników: cholesterolu, kwasów żółciowych i lecytyny. Przy zachowanym prawidłowym stosunku tych składników, cholesterol rozpuszcza się w żółci i żółć przez drogi żółciowe przedostaje się do dwunastnicy. Jeżeli skład żółci jest nieprawidłowy, dochodzi do połączenia kryształków cholesterolu z solami wapnia. W konsekwencji powstają złogi w pęcherzyku żółciowym lub w drogach żółciowych.

Jest kilka czynników sprzyjających powstawaniu kamicy żółciowej:

• otyłość
• cukrzyca (w neuropatii cukrzycowej zaburzone jest obkurczanie się pęcherzyka żółciowego i dochodzi do zalegania żółci i wytworzenia się złogów)
• hipertriglicerydemia (czyli zwiększone stężenie triglicerydów w surowicy krwi, prowadzi to do zaburzonego składu żółci )
• błędy żywieniowe:
  • nadmierna ilości słodyczy, cukru, miodu i dżemów wysokosłodzonych
  • nadmierna ilości tłuszczów zwierzęcych i cholesterolu
  • zbyt mała ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych (ich niedostateczna ilość w diecie prowadzi do zmniejszenia ilości lecytyny w żółci i utrudnionego rozpuszczania cholesterolu)
  • zbyt mała ilość błonnika pokarmowego w diecie (upośledza to obkurczanie pęcherzyka żółciowego)
  • nieregularne posiłki (posiłek jest bodźcem do sprawnego obkurczania się pęcherzyka żółciowego).
  • gwałtowna utrata masy ciała (upośledzone opróżnianie pęcherzyka żółciowego, spowodowane zmniejszonym wydzielaniem cholecystokininy. Hormon ten wydzielany jest pod wpływem posiłku zawierającego tłuszcz, powodując obkurczanie pęcherzyka i opróżnianie z żółci. W przypadku bardzo restrykcyjnych diet, dochodzi do ograniczenia tłuszczu w diecie, a w konsekwencji do zmniejszenia wydzielania cholecystokininy).

Objawy kamicy żółciowej

Choroba może przebiegać bezobjawowo, do czasu wystąpienia tzw. kolki żółciowej. Podczas ataków kolki żółciowej obserwuje się: bóle brzucha, wymioty, wzdęcia, zaparcia.

Zalecenia żywieniowe

W przypadku pacjentów, u których kamica przebiega bezobjawowo, zaleca się racjonalny sposób odżywiania. Do diety należy włączyć błonnik pokarmowy, gdyż zwiększa on pasaż jelitowy. Dodatkowo w wątrobie zwiększa się produkcja kwasu chenodeoksycholowego (jeden z kwasów żółciowych), który sprzyja rozpuszczaniu się złogów cholesterolu.

Dobrym źródłem błonnika pokarmowego są surówki z warzyw i owoców posypane otrębami.

Należy zwrócić szczególna uwagę na higienę spożywanych posiłków, aby nie dopuścić do infekcji pokarmowych i biegunek. Może temu sprzyjać spożywanie posiłków długo przechowywanych w lodówce lub wielokrotnie odmrażanych. Biegunka sprzyja utracie soli żółciowych i ich niedoborom w żółci - w tej sytuacji łatwiej dochodzi do tworzenie się złogów cholesterolu.

Zalecenia żywieniowe - dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu

Należy jeść regularnie, 5 niewielkich posiłków dziennie, o stałych porach. Ograniczeniu podlegają przede wszystkim produkty obfitujące w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol. Zalicza się tu tłuste wędliny (baleron, wędliny z widocznym tłuszczem) i mięsa, wędliny podrobowe (pasztet, pasztetowa, salceson, kaszanka), tłuste sery żółte, sery pleśniowe, serki topione, serki typu fromage.

Produkty tłuszczowe, które znajdują zastosowanie w tej diecie to: olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej słonecznikowy, olej sojowy, olej kukurydziany. W ograniczonych ilościach można spożywać masło i margaryny miękkie tzw. kubkowe.

Zmniejszona ilość tłuszczu w diecie ogranicza wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego do diety należy włączyć produkty bogate w ß-karoten (dynia, boćwina, brokuły, cykoria, marchew, papryka, sałata zielona, szczypiorek, szpinak, morele, brzoskwinie, śliwki, wiśnie), witaminę D (około 80% tej witaminy organizm człowieka czerpie z syntezy skórnej, dobre źródło tej witaminy to także tłuste ryby morskie: łosoś, makrela, sardynka, śledź, szprotka), witaminę E (zielona pietruszka, szpinak, sałata, szparagi, czarne jagody, nektarynki, otręby pszenne, oleje roślinne, takie jak: słonecznikowy, rzepakowy, sojowy, z kiełków pszennych i witaminę K (szpinak, sałata zielona, brukselka, herbata zielona, kapusta, kalafior).

Produkty obfitujące w ß-karoten, witaminę D, witaminę E i witaminę K

Z diety należy wykluczyć produkty trudno strawne, długo zalegające w żołądku, wzdymające oraz posiłki ostro przyprawione.

Do diety należy włączyć produkty bogate w witaminę C, która korzystnie oddziałuje na układ immunologiczny, pobudzając go do produkcji przeciwciał ułatwiających leczenie stanu zapalnego. Zalicza się tu natkę pietruszki, paprykę czerwoną, paprykę zieloną, brukselkę, brokuły, kalafiora, szpinak, porzeczki czarne, truskawki, poziomki, kiwi, cytrynę, grejpfruta, pomarańcze.

Produkty obfitujące w witaminę C

Obróbka kulinarna

1. Posiłki nie powinny być zbyt zimne, ani zbyt gorące.
2. Do posiłków, w których konieczny jest dodatek jaj, wykorzystuje się tylko białko, najlepiej w postaci ubitej piany.
3. Warzywa i owoce podaje się po uprzednim ugotowaniu i rozdrobnieniu, lub w postaci soków i przecierów.
4. Zupy przygotowuje się na wywarach warzywnych, nie stosuje się wywarów mięsnych, kostnych ani grzybowych.
5. Zupy i sosy zagęszcza się zawiesiną z mąki i mleka.
6. Do zagęszczania zup i sosów nie stosuje się zasmażek.
7. Niewielką ilość tłuszczu można dodać w postaci surowej, na zimno, do gotowych potraw.