Odpowiednia dieta jest ważnym elementem wspomagającym leczenie farmakologiczne i łagodzącym objawy chorobowe.
Fot. pixabay.com
W okresie leczenia zalecana jest dieta łatwostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego oraz błonnika pokarmowego (produkty/potrawy dozwolone i przeciwwskazane wymieniono w tabeli). Należy zrezygnować ze spożycia soli i słonych produktów/potraw lub znacznie je ograniczyć. Zaleca się rezygnację ze smażenia i pieczenia potraw z dodatkiem tłuszczu na rzecz gotowania (w wodzie lub na parze), duszenia bez uprzedniego obsmażania oraz pieczenia w folii aluminiowej, pergaminie albo specjalnym rękawie foliowym.
W celu poprawienia smaku i zapachu potraw dozwolonych w diecie zaleca się dodawanie łagodnych przypraw.
Niewielkie objętościowo posiłki należy spożywać regularnie i dosyć często – 5, a nawet 6 razy dziennie. Spożywanie obfitych posiłków wpływa niekorzystnie na samopoczucie chorego, gdyż duża objętość posiłków pobudza czynność wydzielniczą żołądka, prowadząc do nasilenia przykrych dolegliwości.
Ważnym czynnikiem jest również temperatura spożywanych posiłków – nie mogą być ani zbyt zimne, ani zbyt gorące, gdyż skrajne temperatury mogą powodować przekrwienie błony śluzowej żołądka.
Należy unikać czynników zwiększających możliwość rozwoju wrzodu na podłożu zakażenia H. pylori. Czynnikami tymi są głównie: duże spożycie soli kuchennej, małe spożycie warzyw i owoców oraz palenie tytoniu. Aby zmniejszyć ryzyko ponownego zakażenia H. pylori, należy przestrzegać zasad higieny, np. szczególnie dbać o jamę ustną, gdyż część ponownych zakażeń u osób po skutecznej eradykacji H. pylori jest związana z infekcją z płytki nazębnej.
| Potrawy i produkty dozwolone oraz przeciwwskazane w diecie łatwostrawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego | ||
|---|---|---|
| nazwa produktu lub potrawy | dozwolone | przeciwwskazane |
| produkty zbożowe | pszenne, czerstwe pieczywo, mąka pszenna jasna, sucharki, drobne kasze: manna, krakowska, jęczmienna, płatki owsiane (kasze i płatki wymagają czasami przetarcia), ryż, drobne makarony pszenne | każde pieczywo świeże, pieczywo razowe żytnie i pszenne, rogaliki francuskie, mąki żytnie i razowe, grube kasze: kasza gryczana, pęczak, grube makarony, potrawy z dodatkiem mąk/smażone na tłuszczu lub polewane tłuszczem: kluski kładzione, naleśniki |
| mleko i produkty mleczne | mleko słodkie (do 2% tłuszczu), mleko zsiadłe, świeży biały ser (chudy i półtłusty), słodka śmietanka, serki homogenizowane – w ograniczonych ilościach | jogurty, kefir, sery żółte i topione, sery pleśniowe, sery typu feta, serki typu fromage, kwaśna śmietana |
| jaja | gotowane na miękko, w koszulkach, potrawy z jaj przygotowywane na parze: jajecznica, jaja sadzone, omlety, żółtko do zaprawiania zup | gotowane na twardo, smażone na tłuszczu, jaja w majonezie |
| mięso, wędliny, ryby | mięsa chude: drób (kurczaki, indyki – najlepiej mięso z piersi, bez skóry), wołowina, cielęcina, króliki, ryby chude: leszcz, pstrąg, szczupak, sandacz, dorsz, mintaj, morszczuk, sola, chude wędliny wieprzowe i drobiowe (szynka, polędwica, kiełbasa szynkowa) | mięsa tłuste: wieprzowina, baranina, kaczki, gęsi, dziczyzna, wędliny tłuste: pasztety, wędliny podrobowe, ryby wędzone, ryby tłuste (śledź, makrela, łosoś, sardynki, tuńczyk), mięsa peklowane, konserwy mięsne i rybne |
| tłuszcze | masło, margaryny miękkie kubkowe, olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej sojowy, słonecznikowy, kukurydziany | margaryny twarde, smalec, słonina, boczek |
| ziemniaki | gotowane, tłuczone, puree | frytki, ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, pyzy, chipsy |
| warzywa | marchew, kalafior, buraki, dynia, szpinak, kabaczki, młody zielony groszek (najlepiej przetarty), młoda fasolka szparagowa, sałata zielona, pomidory bez skórki, warzywa gotowane, z dodatkiem masła lub margaryny | warzywa kapustne, papryka, szczypior, cebula, ogórki, szczaw, rzepa, rzodkiewki, kukurydza (także konserwowa), warzywa z zasmażkami lub smażone, warzywa w zalewie octowej, grzyby |
| owoce | dojrzałe, bez skórki i pestek, gotowane (ewentualnie przetarte) jabłka, truskawki (surowe truskawki można podać za zgodą lekarza), morele, brzoskwinie, rozcieńczone, gotowane soki z malin, jeżyn, porzeczki czarnej, porzeczki czerwonej, pomarańczy, cytryny | wszystkie owoce surowe, suszone, orzechy |
| suche strączkowe | – | groch, fasola, soja, soczewica, bób |
| cukier i słodycze | cukier, dżemy bez pestek w ograniczonych ilościach, miód | czekolada, ciastka produkowane przemysłowo, chałwa, orzechy, kakao |
| przyprawy | łagodne w ograniczonych ilościach: sok z cytryny, koper zielony, wanilia | ostre: ocet, pieprz, musztarda, papryka, chrzan, maggi, kostki bulionowe, pikle |
| zupy | zupy mleczne, kleiki, krupniki z dodatkiem kasz drobnych, zupy jarzynowe z dozwolonych warzyw, zupa ziemniaczana, zupy zagęszczane zawiesiną mąki w wodzie lub słodkiej śmietance, zupy zaprawiane żółtkiem lub z dodatkiem masła | zupy na wywarach z kości i mięsa, zupy rybne, zupy z przeciwwskazanych warzyw/owoców, zupy zaprawiane zasmażkami/kwaśną śmietaną, zupy w proszku |
| potrawy z mięs i ryb | gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania, pieczone w folii aluminiowej/pergaminie/rękawie foliowym, potrawki, pulpety, budynie | smażone, duszone, pieczone z dodatkiem tłuszczu |
| desery | kisiele, musy, galaretki z owoców dozwolonych, kompoty z dozwolonych owoców, galaretki, kisiele, kremy z mleka, ciasto drożdżowe czerstwe, mało słodki biszkopt | desery z dużą ilością cukru, ciasta z bitą śmietaną lub kremem, pączki, faworki, ciasto francuskie, piaskowe, kruche, keksy, makowiec, desery z przeciwwskazanych owoców, z czekoladą, z orzechami |
| napoje | woda, słaba herbata, słaba kawa zbożowa | kawa, mocna herbata, napoje gazowane, mocne kakao, płynna czekolada, napoje alkoholowe |
| Na podstawie: Szostak W.B., Cichocka A.: Modelowe diety lecznicze i diety specjalne. W: Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2011: 105–134. | ||
Przykładowy jadłospis dla osoby z chorobą wrzodową
Wydrukuj przykładowy jadłospis
Śniadanie I
- kasza manna na mleku (2% tłuszczu)
- chleb pszenny czerstwy posmarowany cienko masłem/margaryną
- polędwica drobiowa
- sałata zielona
- pomidor bez skórki
- sok pomarańczowy rozcieńczony wodą (pół na pół)
Śniadanie II
- kajzerka czerstwa posmarowana masłem lub margaryną
- serek homogenizowany naturalny/waniliowy
- dojrzały banan
- słaba herbata bez cukru lub z niewielkim dodatkiem cukru
Obiad
- zupa ziemniaczana (bez zasmażki)
- ziemniaki gotowane
- pulpety z cielęciny
- gotowana marchewka z dodatkiem odrobiny masła
- kompot jabłkowy
Podwieczorek
- galaretka brzoskwiniowa
- ciasto drożdżowe czerstwe
- słaba herbata bez cukru lub z niewielkim dodatkiem cukru
Kolacja
- chleb pszenny czerstwy posmarowany cienko masłem/margaryną
- filet z dorsza pieczony w folii aluminiowej z dodatkiem łagodnych przypraw
- młoda fasolka szparagowa
- sok pomarańczowy rozcieńczony wodą (pół na pół)
