×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Żywienie w chorobie nowotworowej

dr n. med. Dominika Wnęk, dietetyk

Odpowiednio skomponowana dieta jest bardzo istotnym elementem zapewniającym właściwe funkcjonowanie naszego organizmu. Optymalna dieta ma szczególne znaczenie w przebiegu chorób przewlekłych. Choroba nowotworowa wymaga od chorego szczególnej troski o sposób odżywiania - w zakresie zarówno ilości spożywanych posiłków, jak i jakości dobieranych produktów. Właściwy sposób odżywiania jest istotnym elementem wspomagającym leczenie nowotworów. Ponadto odpowiednio skomponowana dieta zapobiega gwałtownemu spadkowi masy ciała, a co za tym idzie zapobiega niedożywieniu, a w konsekwencji wyniszczeniu nowotworowemu. Wzmacnia także układ odpornościowy, ułatwiając walkę z chorobą.

Zalecenia żywieniowe dla pacjentów w trakcie choroby nowotworowej

Twój sposób odżywiania powinien opierać się na zasadach zdrowego żywienia. Jest jednak kilka elementów takich jak stadium choroby, stosowane leczenie i sposób w jaki je tolerujesz, wiek i stan odżywienia, które mogą wymusić wprowadzenie pewnych modyfikacji.

Pamiętaj, Twój sposób odżywiania powinien:

  • uwzględniać zwiększone zapotrzebowanie na energię i białko,
  • dostarczać wszystkich niezbędnych składników odżywczych, takich jak: białko, tłuszcz i węglowodany w odpowiednich proporcjach,
  • uwzględniać odpowiednią podaż płynów,
  • odciążać zajęty narząd, zwłaszcza w sytuacji kiedy choroba rozwinęła się w obrębie przewodu pokarmowego.

Niezwykle ważne jest także to, aby codzienne posiłki były komponowane tak, aby uwzględniały Twoje preferencje żywieniowe.

Ilość i częstotliwość posiłków w ciągu dnia

Najlepiej zjadaj 4-5 posiłków dziennie (śniadanie, II śniadanie, obiad, podwieczorek, kolacja), o niedużej objętości. Postaraj się, aby przerwy między posiłkami nie były dłuższe niż 3-4 godziny. Spożywanie posiłków z taką częstotliwością umożliwi dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych bez odczuwania nieprzyjemnego odczucia przejedzenia.

Proporcje składników odżywczych i ich źródła w diecie

Białko

Dzienne zapotrzebowanie na ten składnik żywieniowy wynosi od 15-20% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Dla porównania, w przeciętnej diecie dzienne spożycie powinno wynosić 10-15% dziennego zapotrzebowania energetycznego.

A oto kilka zasad, o których powinieneś pamiętać:

  • Staraj się aby proporcja białka zwierzęcego (mięso, ryby, produkty mleczne, jaja) do białka pochodzenia roślinnego (nasiona roślin strączkowych, produkty zbożowe) wynosiła 1:1. Produkty pochodzenia zwierzęcego zapewniają pokrycie zapotrzebowania na białko pełnowartościowe, które jest lepiej przyswajalne przez organizm niż białko pochodzenia roślinnego.
  • Zalecana obróbka kulinarna mięsa to gotowanie, duszenie, przygotowywanie w piekarniku, w folii. Staraj się nie spożywać mięsa smażonego, gdyż może to powodować dyskomfort w obrębie jamy brzusznej. Wyeliminuj także produkty mięsne poddane peklowaniu i wędzeniu.
  • W przypadku spożywania nasion roślin strączkowych, zwróć uwagę czy dobrze je tolerujesz. Jeśli nie odczuwasz bólów brzucha, wzdęć, biegunek czy zaparć, produkty te będą doskonałym uzupełnieniem diety w białko pochodzenia roślinnego. Jeśli odczuwasz dyskomfort, wyeliminuj czasowo te produkty z diety. Następnie, wprowadzaj je stopniowo i obserwuj jaka jest twoja tolerancja tych produktów.
  • Z produktów mlecznych wybieraj chude mleko i przetwory mleczne takie jak: jogurty, kefiry, maślanki. Jeśli występuje u Ciebie nietolerancja laktozy, mleko zastąp fermentowanymi produktami mlecznymi. Pamiętaj także, że laktozę zawiera także mleko w proszku, a na bazie tego produktu przygotowuje się także czekolady, ciasta, budynie, zupy i sosy gotowe do spożycia. Alternatywą może być także mleko kozie, które charakteryzuje się mniejszą ilością laktozy.
  • Po konsultacji z lekarzem możesz sięgnąć także po preparaty apteczne zawierające laktazę czyli enzym rozkładający laktozę.

Węglowodany

Powinny dostarczać około 55% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Najlepszym ich źródłem w diecie są kasze, ryż, makarony oraz pieczywo. Duże ilości węglowodanów dostarczane są także z warzywami i owocami. W pierwszej kolejności wykorzystuj pełnoziarniste produkty zbożowe. Wyjątkiem jest tutaj sytuacja gdy jesteś po zabiegu chirurgicznym dotyczącym przewodu pokarmowego. Wtedy nadmiar błonnika w diecie może powodować bóle brzucha, wzdęcia, biegunki. Zastąp więc ciemne pieczywo jaśniejszymi gatunkami a grube kasze (gryczana, jęczmienna, pęczak) zastąp tymi drobniejszymi (jaglana, kasza manna). W ramach upływu czasu przewód pokarmowy zacznie właściwie funkcjonować, a Ty na nowo będziesz mógł włączyć do diety produkty pełnoziarniste. Z warzyw i owoców wybieraj te dojrzałe ale bez widocznych oznak zepsucia. Jeśli nie służą Ci one na surowo, możesz poddać je rozdrobnieniu, - przygotuj je na parze lub lekko rozgotuj. Staraj się jednak, aby nadal zachowały swoja chrupkość. Z owoców można przygotowywać także koktajle mleczne lub z fermentowanymi produktami mlecznymi. Powstrzymaj się jednak od dosładzania ich.

Pamiętaj aby do minimum ograniczyć spożycie cukrów prostych takich jak: cukier, słodycze, ciastka, przetwory owocowe wysokosłodzone. Mogą one nasilać niektóre objawy niepożądane leczenia takie jak: nudności, wymioty, zaparcia. Ponadto ich spożycie może powodować wyparcie z diety produktów o wysokiej wartości odżywczej.

Tłuszcze

Powinny one dostarczać od 25-30% dziennego zapotrzebowania energetycznego. W Twojej diecie powinny się znaleźć: mięso drobiowe (pozbawione skóry), mięso z królika, cielęcina, chuda wołowina, ryby, oleje roślinne. Nie należy zapominać także o orzechach i nasionach. Tłuszcze takie jak, masło czy oleje roślinne najlepiej dodawać do gotowego posiłku. Z diety wyklucz jednak mięso wieprzowe, podroby, słoninę i smalec. Ogranicz także sery żółte, pleśniowe, topione oraz serki typu fromage. Szczególne miejsce w Twojej diecie powinny mieć produkty zawierające duże ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3. Znajdują się one przede wszystkim w tłustych rybach morskich takich jak: łosoś, makrela, sardynka, śledź, halibut, ale także w oleju rzepakowym, lnianym i oliwie z oliwek. Dobre ich źródło to także orzechy, nasiona słonecznika, pestki dyni i awokado.

Ważnym elementem diety są także produkty dostarczające witamin o działaniu antyoksydacyjnym. W przypadku choroby nowotworowej najistotniejsze są witaminy: C, E i ß-karoten. Doskonałym ich źródłem są warzywa i owoce zwłaszcza te ciemnoczerwone, i pomarańczowe. Zalicza się tu marchew, dynię, pomidory oraz morele, brzoskwinie, pomarańcze, porzeczki, maliny, truskawki, borówki i ciemne winogrona. Pamiętaj, by witaminy te dostarczać wyłącznie w postaci naturalnej, tzn. z produktów żywnościowych, a nie w formie suplementów diety. Wyjątkiem może być tylko sytuacja niedoboru u pacjenta, który nie jest w stanie zapewnić odpowiedniej podaży z uwagi na ciężki stan zdrowia, bądź w sytuacji upośledzonego wchłaniania. Każdorazowo jednak należy ten fakt skonsultować z lekarzem prowadzącym bądź dietetykiem.

Pamiętaj, że składniki odżywcze dostarczane z naturalnych źródeł żywnościowych są najlepiej przyswajalne przez Twój organizm. Może się jednak zdarzyć, że nie uda się zapewnić zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze. Wtedy można włączyć do diety specjalne preparaty odżywcze (tzw. dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego) przygotowane z myślą o pacjentach onkologicznych. Specjalne, gotowe preparaty odżywcze mogą znacznie ułatwiać odpowiednie odżywanie w trakcie choroby nowotworowej.

Płyny

Zaleca się abyś każdego dnia wypijał około 2 litrów płynów. Bazuj przede wszystkim na wodzie mineralnej niegazowanej oraz słabych wywarach z herbat. Do diety można włączyć kawę zbożową, kompoty niesłodzone lub z dodatkiem niewielkiej ilości cukru. Dopuszcza się także wypicie świeżo wyciskanych soków z owoców i warzyw oraz 1 filiżankę kawy naturalnej z dodatkiem chudego mleka (jeśli oczywiście tolerujesz laktozę).

Pamiętaj!

Traktuj swoją dietę jako istotny element terapii antynowotworowej. Odżywiając się w sposób właściwy zwiększasz swoje szanse na powrót do zdrowia. Masz także energię niezbędną do walki z chorobą nowotworową.

dr n. med. Dominika Wnęk
Dietetyk, wieloletni pracownik Zakładu Biochemii Klinicznej UJ CM oraz aktywny uczestnik trzech ramowych programów Unii Europejskiej: Lipgene, NuGO oraz Bioclaims. Wielokrotny wykładowca w ramach kursów doskonalących dla dietetyków realizowanych przez Polskie Towarzystwo Dietetyki.
Zainteresowania badawcze skupiają się głównie na zagadnieniach dotyczących otyłości i wpływu składników diety na ekspresję genów i procesy komórkowe (nutrigenomika). Swoje doświadczenie w leczeniu otyłości zdobywała, pracując w Poradni Leczenia Zaburzeń Lipidowych i Otyłości, działającej przy Zakładzie Biochemii Klinicznej UJ CM oraz jako uczestniczka licznych kursów i konferencji organizowanych w kraju i za granicą.
Obecnie związana jest z wydawnictwem Medycyna Praktyczna, gdzie pełni funkcję redaktora w serwisie „Dieta i ruch”.

29.07.2021
Zobacz także
  • Związek między żywieniem a występowaniem nowotworów
Wybrane treści dla Ciebie
  • Hipercholesterolemia: Dieta na obniżenie cholesterolu - jadłospis, przepisy
  • Dieta bezglutenowa
  • Dieta w zespole policystycznych jajników
  • Produkty żywnościowe pomocne w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów
  • Nowotwór - co to, rozwój, podział
  • Dieta w chorobie wrzodowej
  • Zalecenia żywieniowe dla pacjentów z wyrównaną i niewyrównaną marskością wątroby
  • Dieta w zespole metabolicznym
  • Dieta w chorobie Parkinsona
  • Dieta w niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta