Pytanie nadesłane do redakcji
Około 3 lat temu usunięto mi woreczek żółciowy. Od tamtej pory mam kłopoty z żołądkiem, ponieważ ulewa się do niego żółć. Miewam stany zapalne z przewlekłymi bólami brzucha. Nie mogę nic jeść i muszę używać leków (Losec, Cholestil). Leczenie trwa od 1-2 miesięcy. Jaką dietę powinnam stosować, aby uniknąć zaostrzonych stanów zapalnych. Po operacji nie mogę jeść nabiału, potraw kwaśnych i wzdymających. Proszę napisać, co mogę jeść, bo tych potraw będzie zdecydowanie mniej. Przeczytałam dietę dla wrzodowców i wyciągnęłam z niej wniosek, że jedynie woda i powietrze nie szkodzi.
Odpowiedziała
mgr Diana Wolańska
dietetyk
Zakład Profilaktyki Chorób Żywieniowozależnych z Poradnią Chorób Metabolicznych
Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie
Zalecona dieta w Pani dolegliwościach powinna być zindywidualizowana w aspekcie tolerancji poszczególnych produktów, a jej główne zasady powinny być zbliżone do zaleceń w chorobie wrzodowej. Bardzo istotną kwestią będzie wybieranie produktów niskotłuszczowych z racji usuniętego woreczka żółciowego i lekkostrawnych, by nie obciążać pracy przewodu pokarmowego.
Do podstawowych zasad należą:
1. Częste, regularne posiłki
Zaleca się spożywanie przynajmniej 5-6 posiłków dziennie. Powinny to być małe objętościowo posiłki, ale jadane często, z przerwami nie dłuższymi niż 3-4 godziny. W przypadku zaostrzenia objawów zaleca się jadanie nawet co 2 godziny. Kolację, czyli ostatni posiłek należy zjeść nie później niż 3 godziny przed snem.
2. Spożywanie posiłków powoli i w spokoju
Żołądek odgrywa niezwykle istotną rolę w trawieniu składników odżywczych, głównie białka. By pokarm zbyt długo nie zalegał w żołądku, ważne jest, by go starannie pogryźć i przeżuć. Jedzenie zbyt szybko, dużych kęsów bardzo obciąża pracę żołądka i nasila objawy.
3. Unikanie produktów nasilających objawy
Z diety zaleca się wyeliminować produkty i potrawy, które sprzyjają nasilonemu wydzielaniu soków żołądkowych, produkty kwaśne oraz o dużej zawartości błonnika. Wśród nich wymienia się:
- Wybrane warzywa, jak pomidory i przetwory pomidorowe, zwłaszcza sok pomidorowy i koncentrat pomidorowy, cebula i warzywa cebulowe, szparagi, karczochy, warzywa strączkowe
- Wybrane owoce, zwłaszcza kwaśne, tj. cytrusy (grejpfruty, pomarańcze, mandarynki, cytryny, soki z owoców cytrusowych), konfitury wysokosłodzone
- Napoje: mocna herbata, kawa, napar z mięty, napoje gazowane
- Pikantne przyprawy (papryka ostra, chili, curry, pieprz)
- Potrawy przygotowane na wywarze z kości lub tłustych mięs
- Wszystkie alkohole, a zwłaszcza niskoprocentowe (piwo, białe wino), drinki z dodatkiem soków cytrusowych, napojów gazowanych i soku pomidorowego
4. Zalecane produkty
- Produkty zbożowe - pieczywo jasne, razowe, graham, kasze drobne (np. manna, krakowska), grube (pęczak, gryczana), ryż, makarony
- Produkty mleczne (jeśli są tolerowane) - mleko słodkie lub zsiadłe o zawartości tłuszczu poniżej 2%, kefir, jogurty naturalne i owocowe, twaróg chudy i półtłusty, serki homogenizowane. Produkty zawierające bakterie probiotyczne (jogurty, kefiry), głównie z rodziny Lactobacillus zmniejszają ryzyko ponownego zakażenia Helicobacter pylori. Jest to bakteria sprzyjająca rozwojowi choroby wrzodowej
- Chude mięsa i wędliny - wołowina, cielęcina, kurczaki, indyki (bez skóry), chude wędliny wieprzowe, drobiowe, wołowe
- Chude ryby: słodkowodne (leszcz, okoń, sandacz), morskie (dorsz, morszczuk, sola); ryby tłuste słodkowodne i morskie powinno się spożywać w ograniczonych ilościach
- Warzywa i owoce - dowolne, prócz tych przeciwwskazanych powyżej i tych, po których spożyciu odczuwamy dolegliwości
5. Właściwa technika kulinarna
W chorobie wrzodowej należy unikać produktów ciężkostrawnych, które znacznie obciążają żołądek. W tym celu zaleca się unikanie potraw smażonych na tłuszczu. Najbardziej polecane jest gotowanie na parze lub w wodzie, duszenie oraz pieczenie
Ponadto istotną kwestią jest modyfikacja stylu życia polegająca na:
- zaprzestanie palenia tytoniu
- zmniejszenie masy ciała u osób z nadwagą lub otyłością
- unikanie przyjmowania pozycji leżącej po posiłkach
- rezygnację z noszenia obcisłej odzieży oraz mocno ściskających pasków
- sypianie z uniesioną górną częścią ciała
- unikanie bardzo dużych wysiłków fizycznych
- utrzymywanie aktywności fizycznej.