Owoce goji zawierają wiele cennych, aktywnych biologicznie składników odżywczych. Są to niewielkie jagody, owalne, pomarańczowoczerwone, o smaku słodko-cierpkim. Należą do rodziny psiankowatych, która obejmuje również inne powszechnie znane warzywa: paprykę, pomidory, bakłażany i ziemniaki. Jagody goji, zwane też chińskimi wilczymi jagodami, pochodzą z dwóch gatunków roślin – z kolcowoju chińskiego lub kolcowoju pospolitego.
Fot. Pixabay.com
Owoce goji, z uwagi na swój unikalny skład chemiczny i właściwości lecznicze, od ponad 2 tysięcy lat znajdują zastosowanie w tradycyjnej medycynie chińskiej.
Jakie związki znajdują się w owocach goji?
W owocach goji największa aktywność biologiczna cechuje kompleks polisacharydowy, karotenoidy oraz związki polifenolowe.
Kompleks polisacharydowy obejmuje sześć rodzajów monosacharydów: arabinozę, ramnozę, ksylozę, mannozę, galaktozę i glukozę. Inną istotną ze względu na właściwości prozdrowotne grupę związków biologicznie czynnych zawartych w owocach goji stanowią karotenoidy. Uważa się, że jagody te są najlepszym dotychczas poznanym naturalnym źródłem zeaksantyny. W mniejszych ilościach w owocach goji znajdują się także: ß-karoten, neoksantyna i kryptoksantyna.
Wśród zawartych w owocach goji substancji o potencjale przeciwutleniającym najliczniejszą grupę stanowią flawonoidy, a w szczególności flawonole – kamferol, kwercetyna i mirycetyna.
Jagody te są ponadto źródłem witamin, a w szczególności tiaminy, ryboflawiny oraz witaminy C (42 mg/100 g jagód goji), a także kwasów organicznych – m.in. kwasu cytrynowego, jabłkowego i fumarowego.
Właściwości prozdrowotne jagód goji
Istnieją liczne badania, które wskazują na korzystny wpływ dodatku ekstraktu polisacharydowego pozyskanego z owoców goji na parametry lipidowe u myszy karmionych dietą bogatotłuszczową. Wykazano u nich mniejsze stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji LDL oraz triglicerydów, natomiast większe stężenia frakcji HDL – w porównaniu z myszami pozostającymi wyłącznie na diecie bogatotłuszczowej.
Istnieją także prace, w których oceniano wpływ spożycia owoców goji na parametry gospodarki węglowodanowej. U myszy już po 10 dniach stosowania frakcji polisacharydowej jagód goji obserwuje się zmniejszenie stężenia glukozy. Efekt taki stwierdzono wyłącznie u zwierząt chorych na cukrzycę, nie zaś u osobników zdrowych.
Obecność luteiny i zeaksantyny w owocach goji także wpływa na zahamowanie rozwoju retinopatii cukrzycowej u zwierząt z cukrzycą. Ponadto wykazano ochronny wpływ tych jagód na komórki siatkówki oka we wczesnym etapie jej zwyrodnienia.
Badania na liniach komórkowych i modelu zwierzęcym dowiodły natomiast, że składniki zawarte w owocach goji mogą zapobiegać namnażaniu komórek nowotworowych wątroby, szyjki macicy oraz okrężnicy. Za wywierany przez nie efekt przeciwnowotworowy odpowiada m.in. związek zwany skopoletyną.
Czy spożywanie jagód goji jest w pełni bezpieczne?
Jagody goji od setek lat są wykorzystywane w krajach azjatyckich jako prozdrowotny składnik diety. W sklepach coraz częściej można spotkać takie produkty, jak: suszone owoce, herbatki z dodatkiem jagód goji, soki owocowe oraz suplementy.
Uważa się, że spożycie tych produktów jest bezpieczne i nie zawierają one składników niekorzystnych dla zdrowia. Pewne obawy wiązały się z obecnością w jagodach goji toksycznego alkaloidu – atropiny. Jednak badania prowadzone w ciągu ostatnich lat wskazują, że w jagodach tych znajdują się jedynie śladowe ilości tej substancji.
Jedyna grupa osób, które nie powinny spożywać jagód goji i produktów je zawierających, to chorzy przyjmujący leki przeciwzakrzepowe. W piśmiennictwie odnotowano kilka przypadków wystąpienia interakcji między jagodami goji a lekiem przeciwzakrzepowym (warfaryną). Takie połączenie prowadziło do niebezpiecznego wzrostu wartości współczynnika protrombinowego (INR), który jednak normalizował się po odstawieniu herbatki z tych owoców. Wskazuje się także, że przeciwwskazaniem do ich spożycia może być podatność na reakcje alergiczne; mogą wystąpić m.in. zmiany skórne ze świądem, ostry nieżyt nosa, obrzęk i duszności.
Opublikowane wyniki badań są bardzo obiecujące, należy jednak pamiętać, że wszystkie dotychczasowe badania przeprowadzono na modelu zwierzęcym. Warto też wiedzieć, że w badaniach naukowych potwierdzających korzyści płynące ze spożycia jagód goji wykorzystuje się ekstrakty z owoców o stężeniach substancji biologicznie czynnych znacznie większych niż występujące w produktach dostępnych w sklepach.
Konieczne jest przeprowadzenie badań u ludzi, które potwierdziłyby korzystne właściwości zdrowotne owoców goji. Obecnie zaleca się ich spożycie w ramach zdrowej, zróżnicowanej diety.
Piśmiennictwo:
Cheng J., Zhou Z.W., Sheng H.P. i wsp.: An evidence-based update on the pharmacological activities and possible molecular targets of Lycium barbarum polysaccharides. Drug Des. Devel. Ther. 2014; 17 (9): 33–78Chua Y.T., Ang X.L., Zhong X.M., Khoo K.S.: Interaction between warfarin and Chinese herbal medicines. Singapore Med. J. 2015; 56 (1): 11–8
Kulczyński B., Gramza-Michałowska A.: Kompleks polisacharydowy jagód goji (Lycium barbarum) jako element fitoterapii – przegląd literatury. Postępy Fitoterapii 2014; 4: 247–251.
Tang W.M., Chan E., Kwok C.Y. i wsp.: A review of the anticancer and immunomodulatory effects of Lycium barbarum fruit. Inflammopharmacology. 2012; 20 (6): 307–314
Ulbricht C., Bryan J.K., Costa D. i wsp.: An Evidence-Based Systematic Review of Goji (Lycium spp.) by the Natural Standard Research Collaboration. J. Diet Suppl. 2015; 12 (2): 184–240