Pytanie nadesłane do redakcji
Koleżanka z liceum od dawna marzy o tym, by być modelką, więc ciągle się odchudza, ćwicząc i stosując różne diety. Ostatnio ze znajomymi zauważamy, że jest już za chuda, ale nie da się jej tego wytłumaczyć. Denerwuje się, jak jej o tym mówimy albo nas wyśmiewa. Tyle się ostatnio mówi o anoreksji, że zaczęliśmy się o nią martwić. Jak jej możemy pomóc?
Odpowiedziała
Dr n. med. Joanna Borowiecka-Kluza
Specjalista psychiatra
PSYCHE-med
Poradnia psychiatryczno-psychologiczna, Kraków
Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) należy do zaburzeń odżywiania i pojawia się najczęściej u dziewcząt w okresie pokwitania i młodych kobiet, znacznie rzadziej u chłopców. Utrata wagi jest celowa, narzucona przez dążenie do zmniejszenia masy ciała do wartości, która wynosi co najmniej 15% poniżej oczekiwanej normy dla danego wieku i wzrostu (wskaźnik BMI spada poniżej 17,5–18,0 kg/m2).
Jednocześnie osoba odchudzająca się ma zaburzone wyobrażenia o swoim ciele, nieprawidłowo ocenia własny wygląd, a towarzyszy temu silny lęk przed przybraniem na wadze.
Objawy anoreksji to m.in.:
- ciągłe ograniczanie jedzenia
- stosowanie leków tłumiących łaknienie
- prowokowanie przeczyszczenia i/lub wymiotów
- wyczerpujące ćwiczenia fizyczne.
W miarę trwania procesu chorobowego mogą wystąpić dodatkowo zaburzenia somatyczne (m.in. zanik miesiączkowania spowodowany zaburzeniami hormonalnymi). Anoreksję należy leczyć, ponieważ w miarę jej rozwoju staje się chorobą śmiertelną.
Przebieg anoreksji warunkuje bardzo wiele czynników, które można dokładnie ocenić w trakcie konsultacji psychologicznej i/lub psychiatrycznej. Specjalista powinien zaproponować danej osobie dalsze sposoby leczenia: przede wszystkim psychoterapię zaburzeń odżywiania, a czasami także farmakoterapię (przy współwystępujących innych objawach, np. depresyjnych).
Nawet w przypadku wątpliwości, „czy to już jest anoreksja”, warto motywować daną osobę do konsultacji u psychologa i/lub psychiatry, najlepiej zajmujących się zaburzeniami odżywiania, np. podając jej kontakt (nazwisko, adres, telefon) do konkretnego specjalisty/specjalistów.
Jeśli osoba wymagająca pomocy nie ukończyła jeszcze 18. roku życia, w takiej konsultacji powinni brać udział rodzice. Osoba powyżej 16. roku życia musi wyrazić zgodę na taką konsultację i ewentualne późniejsze leczenie. W przypadku, gdy dana osoba nie ukończyła 18. roku życia zgodę muszą wyrazić także rodzice. Niemożliwe jest (z wyjątkiem zaawansowanej postaci anoreksji z innymi objawami psychicznymi i współwystępującym zagrożeniem życia) doprowadzenie do konsultacji i leczenia takiej osoby bez jej zgody.