Witam, u mojego ojca zdiagnozowano marskość wątroby zdekompensowaną, właśnie wyszedł ze szpitala – miał wodobrzusze, wykryto również żylaki w przełyku II stopnia, kilka miesięcy temu miał zabieg w związku z przerostem gruczołu sutkowego, w 2010 roku miał usuwane polipy jelita. Bardzo proszę o precyzyjną informację dotyczącą diety, co może, a czego nie może spożywać. Nie wiem, jak się ma ogólnie rozumiana dieta wątrobowa do diety przy schorzeniu mojego ojca. Proszę o w miarę szybką odpowiedź, z góry serdecznie dziękuję.
Odpowiedziała
mgr Diana Wolańska
dietetyk
Zakład Profilaktyki Chorób Żywieniowozależnych z Poradnią Chorób Metabolicznych
Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie
Zalecaną dietą będzie dieta lekkostrawna z ograniczeniem tłuszczu.
- Zaleca się ograniczenie zwłaszcza tłuszczów pochodzenia zwierzęcego i włączenie niewielkiej ilości tłuszczów roślinnych.
- Wskazane byłaby również ograniczona podaż soli, do 1500 g/dobę (w celu zminimalizowania występowania obrzęków). W tym celu poleca się zamianę soli kuchennej na sól niskosodową.
- Dieta powinna składać się z 5–7 małych objętościowo posiłków, w regularnych odstępach czasowych. Dodatkowo w marskości wątroby zaleca się spożywanie posiłku późnowieczornego, bogatego w węglowodany.
- Zaleca się, aby temperatura posiłków była umiarkowana (wynosiła ok. 40°C), przeciwwskazane są posiłki gorące.
- Ze względu na skłonność do wzdęć należy unikać produktów bogatych w błonnik oraz wzdymających (nasiona roślin strączkowych, warzywa kapustne).
- Zalecane techniki kulinarne to: gotowanie w wodzie, na parze, duszenie bez tłuszczu, pieczenie w pergaminie lub folii spożywczej.
- Sosy i zupy należy przyrządzać wyłącznie na wywarach warzywnych. Ewentualnie zabielane jogurtem, kefirem, niskotłuszczowym mlekiem.
Poniżej znajduje się tabela z produktami zalecanymi i przeciwwskazanymi.
Tabela. Produkty zalecane i przeciwwskazane w diecie lekkostrawnej z ograniczeniem tłuszczu | ||
---|---|---|
Grupa | Produkty dozwolone | Produkty zabronione |
Napoje | mleko do 2%, kefir naturalny, jogurt naturalny, maślanka naturalna, herbata z mlekiem, słaba herbata, herbata owocowa, ziołowa, soki owocowo-warzywne, napoje mleczno-owocowe, mleczno-warzywne, wody niegazowane niskosodowe | alkohole, kakao, płynna czekolada, kawa naturalna, mocne wywary z herbat, mleko 3,2%, kefir i jogurt pełnotłuste, wody gazowane, pepsi, coca-cola, napoje słodzone |
Pieczywo | pieczywo jasne – chleb pszenny, chleb mieszany, bułki kajzerki, sucharki | chleb żytni, razowy, graham pszenny, pieczywo chrupkie, pszenne, razowe z dodatkiem słonecznika, z otrębami, pieczywo cukiernicze, biszkopty na całych jajach |
Dodatki do pieczywa | margaryny miękkie kubkowe, chudy twaróg, niskotłuszczowe serki do smarowania, chuda szynka – drobiowa, z indyka, polędwica, mięso gotowane chude jak indyk, kurczak, ścięte białko jaja, dżemy bez pestek, marmolada, miód, pasty warzywne | tłuste wędliny, konserwy, smalec, tłuste sery, sery topione, typu Feta, typu Fromage, dżemy z pestkami, jaja gotowane, jajecznica, twarde margaryny, masło |
Zupy i sosy | rosół jarski, jarzynowa, ziemniaczana, przetarta owocowa, krupnik, podprawiane zawiesiną mąki i mleka, mleczne na mleku 0%–0,5%, sosy łagodne – koperkowy, cytrynowy, pomidorowy, potrawkowy, owocowe, zagęszczone zawiesina z mąki i mleka | tłuste zawiesiste na wywarach; mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane, zaprawiane śmietaną, z warzyw wzdymających, sosy ostre, groszek ptysiowy, grube makarony, łazanki, jaja |
Dodatki do zup/obiadów | bułka pszenna, grzanki, kasza manna, jęczmienna mazurska, wiejska, kasza krakowska, ryż biały, ziemniaki, lane ciasto na białkach, makaron nitki, kluski biszkoptowe na białkach | kluski kładzione, grube makarony, łazanki, nasiona roślin strączkowych, jaja gotowane na twardo, nasiona roślin strączkowych, kluski francuskie |
Mięso drób ryby | chuda cielęcina, młoda wołowina, królik, indyk, kurczak, dorsz, pstrąg, sola, mintaj płoć, halibut, morszczuk, sandacz, szczupak, gotowane pulpety, budynie, potrawki; mięso duszone bez osmażania, gotowane w wodzie, gotowane na parze pieczone w folii, rękawie |
wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, dziczyzna, podroby, węgorz, tłusty karp, łosoś, śledzie, sardynki, potrawy smażone, marynowane, wędzone |
Potrawy półmięsne, bezmięsne | warzywa, risotto, leniwe pierogi na białkach, kluski biszkoptowe na białkach | pierogi, knedle, naleśniki z mięsem, potrawy smażone, placki ziemniaczane, bliny, kotlety, krokiety, bigos, fasolka po bretońsku |
Tłuszcze | oleje roślinne, margaryny miękkie kubkowe | smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde |
Warzywa | młode i soczyste: marchew, buraczki, dynia, kabaczki, cukinia, pietruszka, patisony, seler, pomidor bez skórki, szpinak, kalafior, brokuły, fasolka szparagowa, groszek zielony, sałata zielona, ogórek kwaszony bez skórki, cykoria, kapusta pekińska, koperek, natka ziemniaki gotowane, pieczone potrawy gotowane, rozdrobnione lub przetarte, warzywa z wody, drobno starte ćwikła i chrzan na kwasku cytrynowym |
warzywa kapustne, cebula, czosnek, por, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, brukiew, szparagi, rzodkiewka, rzepa, surówki/sałatki z majonezem, marynowane, solone, seler |
Owoce | dojrzałe, soczyste: jagodowe i winogrona bez pestek, kiwi, melon, cytrusy, brzoskwinie, morele, banany, jabłka pieczone, gotowane | gruszki, daktyle, czereśnie, figi, owoce marynowane, śliwki, czereśnie |
Desery | kisiele, budynie, galaretki, kompoty, suflety, soki owocowe samodzielnie przygotowywane, przeciery owocowe | tłuste ciasta, torty, czekolada, batony, lody, chałwa, słodycze z kakao/orzechami |
Przyprawy | łagodne – kwasek cytrynowy, sok z cytryny, zielona pietruszka, koperek, cynamon, majeranek, wanilia | ostre: ocet, pieprz, papryka ostra, chili, curry, musztarda, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatołowa, gorczyca |
Piśmiennictwo:
Ciborowska H., Rudnicka A.: Żywienie w chorobach miąższu wątroby. Dietetyka żywienia zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2004.Jarosz M.: Praktyczny poradnik dietetyki. Wydawnictwo ŻŻ, Warszawa 2010.