Okres rekonwalescencji to czas powrotu do pełni sił po przebytej ciężkiej chorobie, zabiegu chirurgicznym bądź urazie. Przebyta choroba jest dużym obciążeniem dla organizmu. Czasowe unieruchomienie pacjenta, strach i stres związane z chorobą, przeprowadzane zabiegi chirurgiczne, stosowane leki – wszystko to prowadzi do znacznego osłabienia organizmu. W okresie tym szczególnego znaczenia nabiera nie tylko sposób odżywiania, ale także troska o zdrowie psychiczne osoby, która narażona była na tak trudne doświadczenia.
Dużym problemem osób w okresie rekonwalescencji jest brak apetytu oraz ograniczenia dietetyczne, które zmuszają do eliminacji pewnych grup produktów. Wszystko to powoduje, że skomponowanie dobrze zbilansowanej diety staje się trudne.
Poniżej znajdziesz informacje, którą pomogą Ci zadbać o właściwy sposób odżywiania – bardzo ważny element powrotu Twojego organizmu do pełni sił.
Podstawowe zasady dotyczące odżywiania w okresie rekonwalescencji
Komponuj swoje posiłki tak, aby dostarczały wszystkich niezbędnych składników pokarmowych: białka, tłuszczu, węglowodanów, witamin i składników mineralnych. Jest to niezbędne w celu powrotu do równowagi metabolicznej, odbudowy rezerw organizmu i przywrócenia odpowiedniej masy ciała.
Jeżeli początkowo masz trudności z jedzeniem porcji, które zapewniałyby odpowiednią podaż kalorii i składników odżywczych, czasowo jako uzupełnienie diety można wprowadzić gotowe, hiperkaloryczne preparaty odżywcze. Zaleca się, aby dieta była łatwostrawna (patrz poniżej).
Przygotowane posiłki nie powinny powodować uczucia przejedzenia, dlatego należy jeść niewielkie porcje, ale częściej niż w okresie zdrowia. Z tego samego powodu, należy unikać produktów tłustych i smażonych.
Dieta łatwostrawna
Dieta ta stanowi modyfkację racjonalnego odżywiania osób zdrowych. Wyeliminowaniu podlegają tylko produkty i potrawy długo zalegające w żołądku (np. tłuste, smażone). Wskazane jest także ograniczenie podaży błonnika pokarmowego, choć niewielka ilość tego składnika jest niezbędna w celu właściwego funkcjonowania przewodu pokarmowego. W łatwy sposób można sprawić, że błonnik pokarmowy będzie lepiej przyswajalny. Warzywa i owoce należy jeść bez skórki, można je także dusić lub gotować. Rozdrabnianie lub miksowanie to techniki kulinarne, które sprawiają, że błonnik pokarmowy mniej pobudza perystaltykę jelit.
Posiłki należy spożywać regularnie, w określonych porach, w liczbie od 4 do 6 razy na dobę. Aby nie obciążać przewodu pokarmowego, zaleca się spożycie ostatniego posiłku na 3 godziny przed snem.
Produkty zalecane i przeciwwskazane w okresie rekonwalescencji | |||
---|---|---|---|
Produkty i potrawy | Zalecane | Dozwolone do spożycia w umiarkowanych ilościach | Przeciwwskazane |
pieczywo | chleb pszenny, bułki pszenne, weka, suchary | pieczywo graham pszenne, pieczywo półcukiernicze (rogale i bułki maślane, chałki) | pieczywo pełnoziarniste, pieczywo razowe, pieczywo chrupkie żytnie, pieczywo z dużą ilością nasion |
dodatki do pieczywa | masło, chudy lub półtłusty ser twarogowy, chude wędliny oraz mięsa przygotowane we własnym zakresie, które można spożywać na zimno (np. schab pieczony) | tłusty ser twarogowy, sery żółte o łagodnym smaku, jajka na miękko, na twardo, jajecznica na parze, ryby wędzone | tłuste wędliny, wędliny podrobowe (salceson, kaszanka, pasztetowa), konserwy, sery pleśniowe, sery topione |
zupy | zupy przygotowywane na wywarach warzywnych lub chudych gatunkach mięs, pozbawionych skóry, zupa ziemniaczana, jarzynowa, koperkowa, krupnik, pomidorowa | kalafiorowa, ogórkowa | zupy tłuste i zawiesiste. przygotowywane na wywarach mięsnych, kostnych i grzybowych, z warzyw kapustnych, cebulowych (cebula, czosnek, por), z nasion roślin strączkowych |
dodatki do zup | kasza manna, kasza jęczmienna, ryż biały, ziemniaki gotowane, lane ciasto, drobne makarony (np. nitki) | groszek ptysiowy, ryż brązowy, grube kasze (gryczana, pęczak) | nasiona roślin strączkowych (fasola, groch, soczewica, soja) |
owoce i przetwory owocowe | jabłka, brzoskwinie morele, banany, owoce cytrusowe, dżemy z ww. owoców, świeże wyciskane soki z ww. owoców rozcieńczane niewielką ilością wody | wiśnie, śliwki, truskawki, maliny, śliwki suszone, namoczone i rozdrobnione (stosowane przy zaparciach) | gruszki, daktyle, owoce marynowane |
warzywa | marchew, dynia, kabaczki, cukinia, seler, pomidory bez skórki, ziemniaki gotowane (jeśli pacjent odczuwa dyskomfort po spożyciu surowych warzyw, dozwolone jest gotowanie i rozdrabnianie) | kalafior, brokuły, fasolka szparagowa, groszek zielony | warzywa kapustne (brukselka, brokuły), cebula, czosnek, por, rzodkiewka, ziemniaki smażone, frytki, placki ziemniaczane, sałatki z dodatkiem majonezu lub tłustych sosów sałatkowych, warzywa marynowane |
mleko i produkty mleczne | chude produkty nabiałowe: mleko do 2% tłuszczu, jogurty, kefiry, maślanki, serek homogenizowany | sery żółte, mleko tłuste | sery topione, pleśniowe, serki typu fromage, śmietana |
tłuszcze | niewielkie ilości masła i oleju roślinnego (olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej sojowy, olej słonecznikowy) | smalec, słonina, boczek | |
przyprawy | łagodne przyprawy: cytryna, majeranek, koperek, pietruszka, bazylia, oregano, cynamon | pieprz ziołowy, papryka słodka, kminek, curry | ostre przyprawy: pieprz, papryka ostra, chili, ostra musztarda, pikantny keczup |
desery | kisiele, budynie, musy owocowe, ciasto biszkoptowe z owocami | desery z suszonymi owocami i orzechami | tłuste ciasta, torty z dużą ilością kremu |
napoje | słaba herbata, herbaty owocowe, herbaty ziołowe, herbata z mlekiem, kawa zbożowa z mlekiem, wody niegazowane, napoje mleczno-owocowe | słaba kawa naturalna z mlekiem | napoje alkoholowe, mocna kawa, kakao, mocna herbata, napoje gazowane |
W tabeli powyżej wymieniono produkty zalecane, dozwolone i zazwyczaj źle tolerowane w okresie rekonwalescencji. Tych ostatnich nie musisz całkowicie eliminować z diety, jeśli ich spożycie nie wiąże się z żadnymi dolegliwościami.
Proponowana obróbka kulinarna potraw
- W celu ograniczenia możliwości zakażenia bakteryjnego posiłków, ważne, aby były one świeżo przyrządzane, nieprzechowywane w lodówce.
- Zaleca się gotowanie w wodzie, przygotowywanie na parze, duszenie oraz pieczenie w naczyniach ceramicznych bez dodatku tłuszczu.
- Tłuszcze zaleca się podawać na surowo, do gotowych potraw (np. niewielka ilość masła dodana do ugotowanego ryżu).
- Zupy i sosy można zaprawiać zawiesiną z mąki i wody bądź mąki i mleka, należy unikać stosowania do tego celu zasmażek.
- Potrawy powinny być przyprawione łagodnymi przyprawami i podane w taki sposób, aby pobudzały upośledzone łaknienie.
Pamiętaj!
Okres rekonwalescencji to czas powrotu Twojego organizmu do pełnych sił. Sposób odżywiania w tym okresie nabiera szczególnego znaczenia.Ważne jest:
- komponowanie pełnowartościowych posiłków
- wyeliminowanie z diety pokarmów ciężkostrawnych
- przyjmowanie posiłków z większą częstotliwością.
Doustne suplementy pokarmowe
W przypadku trudności z dostarczeniem organizmowi odpowiedniej ilości kalorii i składników odżywczych można czasowo wprowadzić doustne suplementy pokarmowe. Preparaty te najczęściej stanowią uzupełnienie diety.
Do podstawowych zalet doustnych suplementów pokarmowych zalicza się:
- fakt, że jest to skoncentrowane źródło kalorii i składników odżywczych w stosunkowo niewielkiej objętości
- szybkość i łatwość spożycia
- szeroki asortyment produktów, możliwość dostosowania składu preparatu do wymagań żywieniowych danego pacjenta
- brak składników potencjalnie szkodliwych (np. laktoza, cholesterol)
- preparaty poddane sterylizacji, co zapobiega skażeniu produktu szkodliwymi bakteriami