Badania poświęcone jakości życia u osób cierpiących na różne choroby prowadzone są mniej więcej od około 30 lat. Pojęcie jakości życia nierozerwalnie wiąże się z nowoczesną koncepcją zdrowia - poczucie zdrowia jest jednym z podstawowych wyznaczników jakości życia. Choroba lub jej leczenie mogą w istotny sposób pogarszać jakość życia pacjenta, wpływając nie tylko na jego stan fizyczny i psychiczny, ale także na aspekty społeczne, poznawcze i emocjonalne.
Fot. pixabay.com
Mimo że problem nadwagi i otyłości znany był od dawna, dopiero pod koniec ubiegłego stulecia zaczęto zwracać uwagę na kwestię jakości życia osób z otyłością. Oprócz powikłań somatycznych upośledzających działanie poszczególnych narządów człowieka wśród skutków otyłości wymienia się także niekorzystny wpływ na sferę psychiczną i emocjonalną.
Badania naukowe wykazały, że jakość życia osób otyłych jest znacznie gorsza niż osób szczupłych. Zakorzenione w kulturze stereotypy dotyczące kształtu sylwetki sprawiły, że osoby z otyłością spotykają się z dyskryminacją, nierzadko stygmatyzacją ze strony społeczeństwa. Zjawisko to dotyka zwłaszcza kobiety.
Brak akceptacji zarówno ze strony otoczenia, jak i samego pacjenta może się wiązać z rozwojem zaburzeń nastroju, depresji lub innych zaburzeń psychicznych. Doniesienia naukowe potwierdzają związek otyłości z częstszym rozwojem depresji, dlatego między innymi osoby z otyłością należą do grupy osób, które powinny zostać w szczególny sposób objęte oceną jakości życia i w razie konieczności opieką psychologiczno-psychiatryczną.
Istnieje kilka kwestionariuszy zaprojektowanych specjalnie do oceny jakości życia osób otyłych. Wykorzystuje się je również do oceny jakości życia po zabiegu operacyjnym. W najnowszych doniesieniach naukowych spotkać się można z wynikami potwierdzającymi tezę, że jakość życia po operacji bariatrycznej ulega poprawie. Poprawa ta następuje praktycznie natychmiast po operacji i jest najbardziej widoczna w pierwszym roku po zabiegu. Co istotne, w kolejnych latach stan ten nie ulega pogorszeniu, a poziom jakości życia jest porównywalny z populacją osób szczupłych.
Dzieje się tak z kilku względów. Po pierwsze, wykazano, że samo zmniejszenie masy ciała poprawia jakość życia osób otyłych. Szybka i stała utrata masy ciała przyczynia się do poprawy samopoczucia operowanych. Lepiej radzą sobie oni z codziennymi czynnościami fizycznymi, mogą rozpocząć regularne uprawianie sportu i prowadzić bardziej aktywny styl życia, co również przekłada się na poprawę jakości ich życia. Wreszcie u osób po zabiegu bariatrycznym następuje cofnięcie się niektórych chorób towarzyszących otyłości, takich jak cukrzyca, zespół bezdechu sennego czy nadciśnienie tętnicze, co również potęguje pozytywny wpływ na samopoczucie operowanych i istotnie wydłuża ich życie.
Niestety istnieje grupa osób poddawanych operacjom bariatrycznym, u których nie obserwuje się poprawy jakości życia mimo leczenia operacyjnego i zmniejszenia masy ciała. Wynika to z faktu, że mogą u nich wystąpić późne powikłania w postaci np. refluksu żołądkowo-przełykowego lub depresji wynikającej z braku możliwości jedzenia jak przed operacją. Problemy te mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie w podobny sposób jak otyłość. Warto zaznaczyć, że grupa ta jest bardzo niewielka (<5%). U większości operowanych obserwuje się zdecydowaną poprawę witalności, złagodzenie odczuwanego bólu, poprawę samoakceptacji swojego ciała, zmniejszenie ograniczenia w pełnieniu funkcji społecznych, a także zwiększenie aktywności fizycznej i towarzyskiej.
Wykazano ponadto, że zabiegi korekcyjne powłok po operacji bariatrycznej w istotny sposób poprawiają wyniki leczenia chirurgicznego otyłości w kontekście jakości życia.