×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Syrop glukozowo-fruktozowy i jego wpływ na zdrowie

Mgr Diana Wolańska
dietetyk
Zakład Profilaktyki Chorób Żywieniowozależnych z Poradnią Chorób Metabolicznych
Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie

Smak słodki towarzyszy nam od urodzenia. Cukier to podstawowy produkt dający odczucie słodyczy, szeroko stosowany w produkcji przemysłowej. Wraz ze wzrostem konsumpcji cukru obserwuje się jednocześnie niekorzystne zmiany zdrowotne populacji, tj. występowanie nadwagi i otyłości, cukrzycy czy próchnicy. Jednym z zamienników cukru jest syrop glukozowo-fruktozowy, zwany też wysokofruktozowym syropem kukurydzianym (high fructose corn syrup – HFCS). Ostatnio jego konsumpcja bardzo wzrosła, a zainteresowanie naukowców budzi jego wpływ na zdrowie.

Syrop glukozowo-fruktozowy

Co to jest syrop glukozowo-fruktozowy?

Syrop glukozowo-fruktozowy występuje pod nazwą handlową „izoglukoza”, syrop wysokofruktozowy (ang. high fructose syrup – HFS) lub wysokofruktozowy syrop kukurydziany (ang. high fructose corn syrup – HFCS). Do jego produkcji wykorzystywana jest skrobia kukurydziana, z której pod wpływem hydrolizy otrzymuje się syrop wysokoglukozowy (zawiera 96–98% glukozy). Skrobię kukurydzianą stosuje się najczęściej ze względu na jej wysoką wydajność, wcześniej syrop ten produkowano ze skrobi ziemniaczanej lub pszenicznej. Od lat 60. HFCS jest bardzo szeroko stosowany w przemyśle spożywczym, ze względu na zdecydowanie niższe koszty produkcji w porównaniu z sacharozą, czyli tradycyjnym cukrem.

Gdzie znajdziemy syrop glukozowo-fruktozowy?

Od lat obserwuje się zbyt duże codzienne spożycie cukrów prostych. W roku 1970 roku konsumpcja fruktozy w Stanach Zjednoczonych była na poziomie 250 g, natomiast w 2013 roku wynosiła ok. 28 kg. Ilość spożywanego syropu glukozo-fruktozowego wzrosła o 1000% przez okres dwóch dekad (1970–1990). Tendencje wskazujące na wzrost udziału cukrów prostych w codziennej diecie wykazują badania oceniające spożycie produktów o wysokiej zawartości HFCS. Zalicza się do nich napoje słodkie, których udział w diecie zwiększył się aż o 47% w ciągu dekady (ze 103,6 l/osobę w latach 2000–2005 do 152,7 l/osobę w 2013 r.) oraz słodycze, które są dla co dziesiątej osoby stałym elementem diety i są spożywane nawet kilkukrotnie w ciągu dnia, a prawie 40% badanych konsumentów zjada coś słodkiego co najmniej 5 razy w tygodniu.

Syrop glukozowo-fruktozowy jest szeroko stosowany w różnych gałęziach przemysłu spożywczego. HFCS-42, czyli syrop o 42% zawartości fruktozy stosowany jest w produkcji dżemów, wsadów owocowych, owoców kandyzowanych, zup, ketchupów, zalew do ogórków i śledzi, likierów, piwa, wyrobów piekarniczych, a także w przemyśle mleczarskim – do mlecznych napojów fermentowanych, serków twarogowych, deserów mlecznych i lodów. Do słodzenia soków oraz napojów gazowanych i niegazowanych używany jest HFCS-55, zawierający 55% fruktozy.

Wpływ syropu glukozowo-fruktozowego na zdrowie

Przedmiotem zainteresowań wielu badaczy w ciągu ostatnich lat jest wpływ spożycia syropu glukozowo-fruktozowego na zdrowie. Przypisuje mu się istotną rolę w rozwoju szeregu chorób niezakaźnych, m.in. otyłości, cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń gospodarki lipidowej, chorób układu sercowo-naczyniowego, dny moczanowej, kamicy nerkowej oraz niektórych nowotworów. Niekorzystne efekty metaboliczne obserwuje się przy większych zawartościach fruktozy w diecie (35–65% wartości energetycznej diety). Jest to ilość, którą łatwo osiągnąć, spożywając, m.in. napoje słodkie. Dla przykładu – jedna szklanka/kubek (250–300 ml) napoju słodzonego syropem glukozowo-fruktozowym stanowi już całodobową dopuszczalną ilość cukrów prostych w diecie. Zgodnie z zaleceniami żywieniowymi cukry proste nie powinny stanowić więcej niż 10% energetyczności diety. Ocenia się, że spożycie ponad 25% energii w postaci cukrów dodanych wiąże się z małym udziałem w diecie niektórych witamin (A, E, C, B6, B12, kwasu foliowego) i składników mineralnych (wapnia, magnezu, żelaza, cynku).

Otyłość

Kwestię wpływu spożycia HFCS jako czynnika będącego jedną z przyczyn drastycznie zwiększającego się współczynnika otyłości w Stanach Zjednoczonych przedstawiono w publikacji z 2004 roku w jednym z amerykańskich czasopism naukowych – The American Journal of Clinical Nutrition (AJCN). Autorzy artykułu zasugerowali, że HFCS zawarty w napojach słodkich może odgrywać kluczową rolę w epidemii otyłości Stanów Zjednoczonych i wielu innych krajów wysoko rozwiniętych. Tezę tę w późniejszych latach potwierdzały inne badania, m.in. wyniki badań epidemiologicznych prowadzonych ostatnio zdają się wskazywać, że nadmierne spożycie fruktozy jest jednym z czynników odpowiedzialnych za stały wzrost liczby osób z nadwagą i otyłością we współczesnych społeczeństwach. Problem ten dotyczy szczególnie dzieci i młodzieży.

W mechanizmie negatywnego wpływu nadmiernej konsumpcji fruktozy na zwiększenie masy ciała podkreśla się, iż większe spożycie tego cukru może prowadzić do zaburzeń odczuwania głodu i sytości. Fruktoza nie pobudza wydzielania insuliny i leptyny – hormonów, które wpływają na ośrodek sytości w mózgu i hamują pobieranie pokarmu, a jednocześnie sprzyja zwiększeniu stężenia greliny, która z kolei pobudza apetyt. Zaburzenia w wydzielaniu tych hormonów mogą sprzyjać zwiększonemu zapotrzebowaniu na spożycie wysokokalorycznych posiłków, a to skutkuje przyrostem tkanki tłuszczowej, zwłaszcza u osób spożywających bogatofruktozową dietę z HFCS. W badaniach przeprowadzonych wśród zdrowych kobiet i osób otyłych obojga płci pokrycie w ciągu jednego dnia 30% dobowego zapotrzebowania kalorycznego poprzez przyjmowanie napoju słodzonego fruktozą wiązało się z mniejszym stężeniem insuliny po posiłku (tzw. insulinemią poposiłkową), niższym dobowym poziomem leptynemii (upośledzone, zmniejszone wydzielanie hormonu sytości – leptyny) oraz większym stężeniem hormonu głodu – greliny i triglicerydów w osoczu, w porównaniu z przyjmowaniem napoju słodzonego glukozą.

Ponadto produkty zawierające mieszankę glukozy i fruktozy, którym jest HFCS, powodują przyrost ilości tkanki tłuszczowej. Wynika to z wpływu spożytej glukozy na zwiększenie stężenia insuliny, w konsekwencji prowadzącej do insulinooporności oraz wpływu fruktozy, która sprzyja nasileniu szlaków metabolicznych odpowiedzialnych za lipogenezę, czyli tworzenia tkanki tłuszczowej. W badaniach przeprowadzonych na szczurach zaobserwowano większą masę ciała, większy udział tkanki tłuszczowej i większe stężenie triglicerydów u zwierząt pojonych HFCS-55. W obserwacjach Stanhope i zespołu zaobserwowano, że u osób z nadwagą lub otyłością spożycie produktów z zawartością fruktozy zamiast glukozy na poziomie 25% energii diety, sprzyja wzrostowi ilości tkanki tłuszczowej trzewnej oraz, zmniejsza wrażliwość tkanek obwodowych na działanie insuliny, czyli nasila insulinooporność.

W aspekcie otyłości należy również wziąć pod uwagę fakt, że produkty dostarczające HFCS są źródłem tzw. pustych kalorii, czyli poza wysoką wartością kaloryczną nie dostarczają żadnych składników odżywczych. Szczególnie niekorzystne okazuje się wprowadzenie do diety syropu wysokofruktozowego w napojach, gdyż nadmiar energii pochodzącej z napojów nie jest kompensowany zmniejszeniem jej pobierania z innych produktów żywnościowych, a to dodatkowo sprzyja przyrostowi masy ciała. Na przykład dołączenie do codziennej diety dodatkowej porcji napoju energetycznego (150 kcal) spowoduje w ciągu roku przyrost masy ciała o 6,75 kg. Z metaanalizy obejmującej 88 badań wynika, że spożycie słodzonych napojów bezalkoholowych łączy się ze zwiększonym spożyciem energii i zwiększeniem masy ciała. Uwzględnianie w diecie napojów słodzonych, w tym HFCS zaburza odczucie sytości i głodu. W badaniach wykazano, że spożywanie tej samej ilości węglowodanów w postaci płynnej nasila odczucie głodu, w porównaniu do węglowodanów spożytych w postaci stałej. Brak kompensacyjnego zmniejszenia spożycia innych pokarmów i zwiększenie masy ciała zaobserwowano tylko w przypadku płynnych węglowodanów.

Cukrzyca

Syrop wysokofruktozowy według danych naukowych jest jednym z elementów zwiększających ryzyko cukrzycy typu 2. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego fruktozy się nie zaleca diabetykom jako alternatywy dla tradycyjnego cukru.

Według aktualnych dowodów naukowych regularne spożywanie produktów zawierających HFCS sprzyja insulinooporności, a w efekcie cukrzycy typu 2. Fruktoza może również sprzyjać rozwojowi insulinooporności poprzez zwiększenie stężenia wolnych kwasów tłuszczowych we krwi, zmniejszających wrażliwość receptorów insulinowych. Ponadto wzrost ilości wolnych kwasów tłuszczowych obecnych w układzie żyły wrotnej (głównej żyły wątroby) stymuluje syntezę glukozy w wątrobie, prowadząc do zwiększenia stężenia glukozy we krwi, co nasila wydzielanie insuliny. W dłuższym aspekcie mechanizm ten sprzyja uszkodzeniu komórek ß wysp trzustkowych, wytwarzających insulinę, a w konsekwencji rozwojowi cukrzycy typu 2.

W badaniach na szczurach zaobserwowano, iż po 4 tygodniach karmienia dietą zawierającą 35% fruktozy nastąpił znaczny wzrost insulinooporności. U osób z nadwagą lub otyłością spożywanie fruktozy przez 10 tygodni w ilości pokrywającej w 25% dobowe zapotrzebowanie energetyczne, skutkowało obniżoną insulinowrażliwością obwodową z towarzyszącym większym stężeniem glukozy i insuliny na czczo oraz ze zwiększoną ilością brzusznej, trzewnej tkanki tłuszczowej. W jednej z metaanaliz 11 badań oceniających ryzyko cukrzycy w zależności od częstości spożywanych napojów słodzonych wykazano, iż osoby sięgające po tego typu napoje 1–2 razy dziennie mają o 26% większe ryzyko rozwinięcia choroby w porównaniu z osobami pijącymi nie więcej niż 1 napój na miesiąc. W badaniu Nurses’ Health Study II trwającym 8 lat i obejmującym 91 241 kobiet stwierdzono, iż w grupie, która spożywała powyżej 1–2 porcji napojów słodzonych dziennie ryzyko cukrzycy typu 2 było większe o 83% w porównaniu z grupą, która spożywała mniej niż 1 napój miesięcznie.

Zaburzenia lipidowe

Negatywne oddziaływanie syropu glukozowo-fruktozowego zaobserwowano również w obrębie zaburzeń lipidowych i zwiększonego ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.

W badaniach naukowych zaobserwowano zaburzenia stężenia lipoprotein we krwi po spożyciu posiłku zawierającego fruktozę. Przyczyną tych zmian jest zmniejszona aktywność lipazy lipoproteinowej i spowolnienie wchłaniania triglicerydów z krwiobiegu. Zatem spożycie nadmiernych ilości fruktozy może prowadzić do wystąpienia hipertriglicerydemii (zwiększonego stężenia triglicerydów we krwi) oraz zwiększenia frakcji LDL-cholesterolu.

Innym aspektem niekorzystnego oddziaływania fruktozy na organizm może być fakt, iż jedynym organem zdolnym ją absorbować oraz w znaczącym stopniu metabolizować (w przeciwieństwie np. do glukozy) jest wątroba, która pochłania 99% tego monosacharydu przy pierwszym przejściu w cyklu metabolicznym. Fruktoza początkowo przekształcana jest w fruktozo-1-fosforan, który aktywuje czynniki pobudzające lipogenezę (tworzenia tkanki tłuszczowej). Ponadto fruktozo-1-fosforan metabolizowany jest do składników, będących budulcami cząsteczek triglicerydów, tj. glicerolo-3-fosforanu i acetylo-CoA. Efektem tych zjawisk jest wzrost stężenia frakcji LDL-cholesterolu i triglicerydów w surowicy krwi.

Obserwacje poczynione w ramach Framingham Heart Study wśród 6039 osób wykazały, że spożycie jednej bądź więcej porcji napojów słodzonych dziennie zwiększa o 25% ryzyko hipertriglicerydemii oraz o 32% ryzyko małego stężenia cholesterolu frakcji HDL, w porównaniu z osobami niepijącymi tych napojów. Natomiast w badaniu Nurses’ Health Study przeprowadzonym wśród 88 520 kobiet w wieku 34–59 lat, w ciągu 24 lat obserwacji stwierdzono, że u osób spożywających powyżej 2 napojów dziennie stwierdzono o 35% większe ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, w porównaniu z osobami spożywającymi mniej niż 1 napój miesięcznie. Ze względu na fakt, iż cukry dodane stanowią ryzyko chorób układu krążenia, m.in. poprzez niekorzystny wpływ na profil lipidowy Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (American Heart Association – AHA) zaleca, by w diecie źródła cukrów dodanych nie stanowiły więcej niż 100 kcal/dzień u kobiet i 150 kcal/dzień u mężczyzn.

Nadciśnienie tętnicze

Wpływ spożycia syropu glukozowo-fruktozowego jest również rozpatrywany w kontekście wpływu na ciśnienie tętnicze krwi i rozwój nadciśnienia tętniczego.

Mechanizm ten nie jest do końca poznany, ale przypuszcza się, iż duże stężenie kwasu moczowego powstającego z metabolizmu HFCS działa przeciwstawnie do tlenku azotu, naturalnie rozszerzającego światło naczyń, przez co naczynia obkurczają się i następuje wzrost ciśnienia tętniczego. Ponadto, wskazuje się kolejny mechanizm a mianowicie zwiększoną ekspresję receptora hormonu o bardzo silnym działaniu obkurczającym błonę mięśniową naczyń krwionośnych (receptora typu 1 angiotensyny II), czego konsekwencją jest zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi. Fruktoza może również powodować wzrost ciśnienia poprzez zwiększanie wchłaniania sodu w przewodzie pokarmowym, co sprzyja wyższym wartościom ciśnienia tętniczego krwi.

W ramach badania Framingham Heart Study w ciągu 4 lat obserwacji stwierdzono, iż u pijących więcej niż jeden napój dziennie ryzyko podwyższonego ciśnienia krwi wynosiło 18% w porównianiu osobami niepijacymi w ogóle. W 12-letnich badaniach Nurses’ Health Study I i II zaobserwowano, iż spożycie więcej niż 4 napojów (1 napój to szklanka lub puszka coli) dziennie wiązało się z większym o 44% ryzykiem wystąpienia nadciśnienia tętniczego, w porównaniu z osobami pijącymi napoje typu cola rzadko.

Dna moczanowa

Fruktoza obecna w syropie glukozowo-fruktozowym, w organizmie człowieka ulega przemianom, w efekcie których powstają znaczne ilości substancji zwanej adenozynomonofosforanem, z której powstaje kwas moczowy.

W wielu badaniach udowodniono, że dieta bogata w fruktozę sprzyja wzmożonej produkcji kwasu moczowego, co zwiększa ryzyko powstawania kamieni nerkowych i rozwoju dny moczanowej. Ponadto zaobserwowano, iż spożycie napojów słodkich bogatych w HFCS jest dodatnio skorelowana ze stężeniem kwasu moczowego w surowicy krwi.

W badaniu NHNES III obejmującym 14 761 osób, zbadano związek między konsumpcją napojów i stężeniem kwasu moczowego w surowicy krwi za pomocą regresji liniowej. Wyniki wykazały, iż spożycie cukru i napojów słodzonych jest związane z większym stężeniem kwasu moczowego i większą częstością występowania hiperurykemii (nieprawidłowego, dużego stężenie kwasu moczowego we krwi). W 12-letnim badaniu prospektywnym HPFS (The Health Professionals Follow-up Study) badającym zależność między czynnikami żywieniowym a występowaniem dny moczanowej zaobserwowano częstsze występowanie incydentów tej choroby związane ze spożyciem napojów słodzonych zawierających HFCS. Niekorzystne oddziaływanie wykazano również w przypadku spożycia soków owocowych. Nie wykazano natomiast związku między spożyciem dietetycznych napojów a ryzykiem wystąpienia dny.

Niealkoholowe stłuszczenie wątroby

Przypuszcza się, że spożycie produktów zawierających syrop wysokofruktozowy, poprzez nasilenie syntezy tłuszczu w wątrobie, sprzyja również niealkoholowemu stłuszczeniu wątroby (ang. – nonalcoholic fatty liver disease – NAFLD). Jest to problem tym bardziej istotny, iż u 20% osób z tym schorzeniem rozwija się marskość wątroby lub rak wątrobowokomórkowy.

Badania przeprowadzone w ostatnich latach potwierdziły możliwy wpływ nadmiernego spożycia fruktozy na przerost i stłuszczenie wątroby. W obserwacjach na szczurach, których dietę wzbogacono we fruktozę, odnotowano istotną statystycznie zwiększoną masę wątroby, przy jednoczesnym braku wpływu na ich masę ciała oraz aktywność aminotransferazy alaninowej (ALT – jeden ze wskaźników próby wątrobowej). W innych badaniach wykazano zależność między spożyciem cukrów prostych (fruktozy lub dwucukru sacharozy) a lipogenezą de novo, tj, syntezą tłuszczu ze składników nielipidowych oraz wskaźnikami biochemicznymi profilu wątrobowego – AST, ALT, GGTP. Według autorów analizy czynnikiem zaburzającym bezpośrednie powiązanie i ich jednoznaczne oddziaływanie na ryzyko NAFLD był nadmierne spożycie energii wraz z całodzienną dietą i nieprawidłowa masa ciała osób biorących udział w badaniach. Stąd według obecnego stanu wiedzy nie ma wystarczających dowodów na bezpośrednie powiązanie wpływu diety wysokofruktozowej z NAFLD.

Nowotwory

Wśród poważnych zagrożeń dużego spożycia cukru wymienia się nowotwory, a w tym zwłaszcza raka trzustki. Dowodów dostarczają duże badania prospektywne, w których wykazuje się, iż wysokofruktozowy syrop kukurydziany ma podobny do sacharozy wpływ na poposiłkowe stężenie glukozy we krwi, w związku z czym duże spożycie słodzonych nim napojów można rozpatrywać jako czynnik ryzyka rozwoju nowotworu trzustki. Ponadto słodkie napoje typu cola barwione są karmelem, bogatym w AGE (produkty końcowe procesu glikacji), które mogą zwiększyć insulinooporność tkanek osób spożywających te napoje. Zwiększenie ryzyka rozwoju raka trzustki zaobserwowano w przypadku spożycia więcej niż 3 szklanki napojów słodzonych tygodniowo, w porównaniu ze spożyciem jednej porcji takich napojów w miesiącu. Ryzyko zachorowania na nowotwór trzustki zwiększało się istotnie z każdą porcją spożywanego napoju. W japońskich badaniach kliniczno-kontrolnych zaobserwowano, iż cukry proste mogą sprzyjać również rozwojowi raka jelita grubego, zwłaszcza u osób palących i pijących alkohol, ale nie dowiedziono, by zwiększone spożycie tych cukrów zwiększało to ryzyko. W obserwacjach malezyjskich kobiet odnotowano natomiast dwa razy większe ryzyko raka piersi w grupie o najwyższym spożyciu cukrów prostych.

Warto jednak podkreślić, iż dane dotyczące wpływu poszczególnych czynników żywieniowych na rozwój nowotworu wymagają dalszych badań, a uzyskiwane dotychczas wyniki nie są jednoznaczne, ze względu na złożony proces powstawania nowotworów.

Podsumowanie

Prawidłowe żywienie jest jednym z istotnych czynników warunkującym zachowanie dobrej kondycji zdrowotnej, a dieta zawierająca cukier może być przyczyną wielu problemów zdrowotnych. Jedną z częściej stosowanych substancji słodzących jest syrop glukozowo-fruktozowy, którego konsumpcja w czasie ostatnich lat drastycznie wzrosła. Aktualne dane naukowe wskazują, iż cukier ten nie jest obojętny dla zdrowia człowieka. Zdecydowana większość badań dowodzi jego niekorzystnego oddziaływania w aspekcie ryzyka rozwoju otyłości oraz innych chorób niezakaźnych, takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe czy dna moczanowa. Pomimo licznych badań oceniających wpływ HFCS na zdrowie i wielu przesłanek jego niekorzystnego oddziaływania, jak dotąd nie ma ograniczeń dotyczących jego stosowania. Syrop glukozowo-fruktozowy ma status GRAS (generally recognized as safe), co oznacza uznanie go za bezpieczny dodatek do żywności. Istotna zatem jest edukacja żywieniowa społeczeństwa upowszechniająca wiedzę z zakresu zasad prawidłowego żywienia, w tym prawidłowy dobór produktów wraz z ograniczeniem tych będących źródłem cukrów prostych, w tym syropu glukozowo-fruktozowego.

Piśmiennictwo:

1. Bocarsly M.E., Powell E.S., Avena N.M., Hoebel B.G.: High-fructose corn syrup causes characteristics of obesity in rats: Increased body weight, body fat and triglyceride levels. Pharmacol. Biochem. Behav. 2010; 97 (1): 101–106
2. Chen L., Appel L.J., Loria C. i wsp.: Reduction in consumption of sugar-sweetened beverages is associated with weight loss: the PREMIER trial. Am. J. Nutr. 2009; 89: 1299–1306
3. Choi H.K., Atkinson K., Karlson E.W. i wsp.: Purine-rich foods, dairy and protein intake, and the risk of gout in men. N. Engl. J. Med., 2004; 350, 1093–1103
4. Choi H.K., Curhan G.: Soft drinks, fructose consumption, and the risk of gout in men: prospective cohort study. Br. Med. J., 2008; 9, 336: 309–312
5. Choi J.W.J., Ford E.S., Gao X., Choi H.K.: Sugar-sweetened soft drinks, diet soft drinks, and serum uric acid level: The third national health and nutrition examination survey. Arthritis & Rheumatism (Arthritis Care & Research). 2008; 59 (1): 109–116
6. Chung M., Ma J., Patel K.: Fructose, high-fructose corn syrup, sucrose, and nonalcoholic fatty liver disease or indexes of liver health: a systematic review and meta-analysis. Am. J. Clin. Nutr. 2014; 100: 833–849
7. Ciok J., Tacikowski T., Wyrobek I.: Fruktoza jako czynnik ryzyka przewlekłych chorób metabolicznych. Żyw. Człow. Metabol. 2004; 1: 88–95
8. Dhingra R., Sullivan L., Jacques P.F. i wsp.: Soft drink consumption and risk of developing cardiometabolic risk factors and the metabolic syndrome in middle-aged adults in the community. Circulation 2007; 116: 480–488
9. DiMeglio D.P., Mattes R.D.: Liquid versus solid carbohydrate: effects on food intake and body weight. Int. J. Obes. Relat. Metab. Disord. 2000; 24: 794
10. Elliott S.S., Keim N.L., Stern J.S. i wsp.: Fructose, weight gain, and the insulin resistance syndrome. Am. J. Clin. Nutr. 2002; (76): 9119–9122
11. Fung T.T., Malik V., Rexrode K.M. i wsp.: Sweetened beverage consumption and risk of coronary heart disease in women. Am. J. Clin. Nutr. 2009; 89: 1037–1042
12. Johnson R.J., Segal M.S., Sautin Y. i wsp.: Potential role of su gar (fructose) in the epidemic of hypertension, obesity and the metabolic syndrome, diabetes, kidney disease, and cardiovascular disease. Am. J. Clin. Nutr. 2007; 86: 899–906
13. Johnson R.K., Appel I.J., Brands M. i wsp.: On behalf of the American Heart Association Nutrition Committee of the Council on Nutrition, Physical Activity, and Metabolism and the Council on Epidemiology and Prevention. Dietary segars intake and cardiovascular health: a scientific steatment from the American Heart Association. Circulation 2009, 120: 1011–1020
14. Johnson R.K., Appel L.J., Brands M. i wsp.: A 4-wk high-fructose diet alters lipid metabolism without affecting insulin sensitivity or ectopic lipids in healthy humans. Am. J. Clin. Nutr. 2006; 84: 1374
15. Le K.A., Ith M., Kreis R. i wsp.: Fructose overconsumption causes dyslipidemia and ectopic lipid deposition in healthy subjects with and without a family history of type 2 diabetes. Am. J. Clin. Nutr. 2009; 89: 1760
16. Madero M., Perez-Pozo SE., Jalal D. i wsp.: Dietary fructose and hypertension. Curr. Hypertens. Rep. 2011; 13: 29–35
17. Malik V.S., Popkin B.M., Bray G.A. i wsp.: Sugar-sweetened beverages and risk of metabolic syndrome and type 2 diabetes. A meta-analysis. Diabetes Care 2010; 33: 2477–2483
18. Małecki M. (red.) Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2014. Diabetologia Kliniczna. 2014; tom 3, supl. A
19. Maślak E., Kostrogrys R., Franczyk-Żarów M., Pisulewski P.: Wpływ diety z dodatkiem fruktozy i sprzężonych dienów kwasu linolenowego (CLA) na masę ciała i wątroby oraz stężenie aminotransferazy alaninowej (ALT) u szczurów. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2009; 4: 368–374
20. Melanson K.J., Zukley L., Lowndes J. i wsp.: Effects of high-fructose corn syrup and sucrose con­sumption on circulating glucose, insulin, leptin, and ghrelin and on appetite in normal-weight women. Nutrition 2007; 2: 103–112
21. Rho Y.H., Zhu Y., Choi H.K.: The epidemiology of uric acid and fructose. Semin. Nephrol. 2011; 31 (5): 410–419
22. Schernhammer E.S., Hu F.B., Giovannucci E. i wsp.: Sugar-sweetened soft drink con­sumption and risk of pancreatic cancer in two prospective cohorts. Cancer Epidemiol. Biomarkers Prev. 2005; 9: 2098–2105
23. Schulze M.B., Manson J.E., Ludwig D.S. i wsp.: Sugar-sweetened beverages, weight gain, and incidence of type 2 diabetes in young and middle-aged women. JAMA 2004; 292: 927–934
24. Stanhope K.L., Schwarz J.M., Keim N.L. i wsp.: Consuming fructose-sweetened, not glucose-sweetened, beverages increases visceral adiposity and lipids and decreases insulin sensitivity in overweight/ obese humans. J. Clin. Invest. 2009; 119: 1322
25. Stanhope K.L., Griffen S., Bair B. i wsp.: Twenty-four-hour endocrine and metabolic profiles following consumption
26. Stull A.J., Apolzan J.W., Thalacker-Mercer A.E. i wsp.: Liquid and solid meal replacement products differentially affect postprandial appetite and food intake in older adults. J. Am. Diet. Assoc. 2008; 108: 1226
27. Teff K.L., Elliott S.S., Tachop M. i wsp.: Dietary fructose reduces circulating insulin and leptin, attenuates postprandial suppression of ghrelin, and increases triglycerides in women. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2004: 89 (6), 2963–2972
28. Teff K.L., Elliott S.S., Tschop M. i wsp.: Dietary fructose reduces circulating insulin and leptin, attenuates
29. Teff K.L., Grudziak J., Townsend R.R. i wsp.: Endocrine and metabolic effects of consuming fructoseand glucose-sweetened beverages with meals In obese men and women: influence of insulin resistance on plasma triglyceride responses. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2009; 94: 1562
30. Vartanian L.R., Schwartz M.B., Brownell K.D.: Effects of soft drink consumption on nutrition and health: a systematic review and meta-analysis. Am. J. Public Health 2007; 97: 667–675
31. Wang Z., Uchida K., Ohnaka K. i wsp.: Sugars, sucrose and colorectal cancer risk: the Fukuoka colorectal cancer study. Scand. J. Gastroenterol. 2014; 49(5): 581-588
32. Winkelmayer W.C., Stampfer M.J. i wsp.: Habitual caffeine intake and the risk of hypertension in women. JAMA 2005; 294: 2330–2335
33. Woong J., Earl S., Xiang G.: Sugar-sweetened soft drinks, diet soft drinks, and serum uric acid level: The third national health and nutrition examination survey. Arthritis Care Res. 2008; 59, 1: 109–116
28.10.2016
Zobacz także
  • Jak spożycie cukrów wpływa na masę ciała?
  • Sprawdź, ile kalorii wypijasz w ciągu dnia
  • Słodziki – czy są bezpieczne?
Wybrane treści dla Ciebie
  • Zespół policystycznych jajników (PCOS)
  • Dieta niskowęglowodanowa w wybranych jednostkach chorobowych
  • Dieta w zespole metabolicznym
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta