Pojęciem niacyna (witamina PP) określamy kwas nikotynowy i jego amid. Oba te związki wykazują jednakową aktywność biologiczną. Kwas nikotynowy jest składnikiem dwóch koenzymów NAD (dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego) i NADP (fosforanu dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego), będących składnikami enzymów oksyreduktaz, uczestniczących w pośredniej przemianie białka, tłuszczu i węglowodanów.
Fot. pixabay.com
Niacyna pełni różne funkcje w organizmie m.in.:
- jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu i obwodowego układu nerwowego
- bierze udział w syntezie hormonów płciowych, kortyzolu, tyroksyny i insuliny
- przypisuje się jej zdolność obniżania stężenia cholesterolu i triglicerydów w surowicy oraz rozszerzania naczyń krwionośnych.
Brak w diecie niacyny wywołuje pelagrę – chorobę, której objawami są zapalenie skóry, biegunka, nudności, zmiany na języku i w jamie ustnej, a nawet paraliż kończyn i demencja. Ponadto niedobory niacyny mogą powodować:
- zaburzenia w procesie glikolizy
- zakłócenia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego
- dysfunkcje układu trawiennego.
Również w przypadku tej witaminy nie opisano niekorzystnego wpływu na zdrowie po jednorazowym spożyciu jej dużych ilości. Jednakże przyjmowanie przez dłuższy czas dużych dawek może powodować martwicę wątroby, arytmię serca, zaburzenia skórne oraz zwiększenie stężenia glukozy we krwi.
Określając zapotrzebowanie na niacynę, należy brać pod uwagę fakt, że może być ona także syntetyzowana w organizmie człowieka z tryptofanu. Z 60 mg tryptofanu powstaje 1 mg niacyny. Jednakże należy pamiętać, że tryptofan dostarczany z dietą jest wykorzystywany w pierwszej kolejności do utrzymania bilansu azotowego, odbudowy pirydynowych nukleotydów krwi, a dopiero później do syntezy niacyny.
1 równoważnik niacyny = 1 mg niacyny = 1 mg kwasu nikotynowego = 60 mg tryptofanu
Niacyna w znacznych ilościach występuje w mięsie i przetworach mięsnych, zwłaszcza w mięsie wieprzowym i drobiowym oraz w wątrobie, a z produktów roślinnych w ziemniakach i produktach zbożowych.
Zawartość niacyny w 100 g wybranych produktów spożywczych | |
---|---|
cielęcina | 6,00–6,50 mg |
wieprzowina | 3,06–7,24 mg |
wołowina | 3,55–6,69 mg |
mięso indycze | 3,26–9,27 mg |
mięso kurczaka | 2,78–12,44 mg |
łosoś | 7,50 mg |
makrela wędzona | 8,00 mg |