×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Foliany (folacyna, kwas foliowy)

mgr inż. Beata Przygoda
Samodzielna Pracownia Wartości Odżywczych Żywności Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie

Foliany (folacyna, kwas foliowy) to duża grupa związków, pochodnych pteryny o zróżnicowanym stopniu utlenienia, wykazujących aktywność biologiczną kwasu foliowego.


Fot. pixabay.com

Foliany uczestniczą m.in. w:

  • procesach syntezy kwasów nukleinowych, puryn i pirymidyn
  • w procesach hydroksylacji długołańcuchowych kwasów tłuszczowych
  • wspólnie z witaminą B12 w przekształcaniu homocysteiny do metioniny
  • w prawidłowym funkcjonowaniu układu krwiotwórczego, nerwowego i sercowo-naczyniowego
  • współuczestniczy w regulacji tworzenia i dojrzewania krwinek czerwonych
  • w procesach wzrostu, rozwoju i rozmnażania wszystkich komórek ustroju.

Niedobory żywieniowe folianów u przyszłych matek mogą być przyczyną powstawania u noworodków takich wad wrodzonych, jak bezmózgowie czy przepukliny rdzenia kręgowego.

W przypadku niedoborów folianów, a także witaminy B6 i witaminy B12 dochodzi do zwiększonego wytwarzania homocysteiny w komórkach ustrojowych i jej przechodzenia do krwi. Obserwacje kliniczne wskazują na istnienie współzależności pomiędzy podwyższonym stężeniem homocysteiny w surowicy a rozwojem miażdżycy. Przypuszcza się, że niedobór folianów może mieć znaczenie w chorobie Alzheimera.

Kwas foliowy nie jest toksyczny. Jednakże wskazuje się, że zbyt duże dawki tej witaminy mogą utrudniać rozpoznanie niedokrwistości na tle niedoboru witaminy B12. Ponadto nadmiar kwasu foliowego może powodować zaburzenia układu nerwowego i pokarmowego. U niektórych ludzi mogą się tworzyć szkodliwe kryształy folacyny w moczu, jak również odczyny alergiczne na skórze.

We wszystkich grupach wiekowych występuje duże ryzyko niedoboru tej witaminy. Wiąże się to z niejednakową przyswajalnością poszczególnych pochodnych kwasu foliowego występujących w żywności. Mimo że ich zawartość w niektórych produktach jest duża, to przyswajalność kwasu foliowego jest mała. Zalecane jest spożywanie pokarmów bogatych w foliany lub zastępowanie ich syntetycznym kwasem foliowym w profilaktycznej dawce dziennej 400 µg.

Dobrym źródłem folianów są warzywa i owoce, np.: szpinak, brokuły, kapusta włoska, nasiona roślin strączkowych, awokado, kiwi, mango, pomarańcze, jak również wątroba i drożdże. Do głównych grup produktów dostarczających foliany w codziennej diecie należą: warzywa i produkty zbożowe.

Zawartość folianów w 100 g wybranych produktów spożywczych
mąka pszenna typ 500 54,0 µg
kasza gryczana 32 µg
ryż brązowy 53,0 µg
pieczywo żytnie 9,0–38,0 µg
pieczywo pszenne 27,9–44,5 µg
brokuły 119,0 µg
brukselka 130,0 µg
kalafior 55,0 µg
kapusta włoska 80,0 µg
papryka czerwona 52,0 µg
szpinak 193 µg
banan 22 µg
kiwi 38,0 µg
pomarańcza 30,0 µg
truskawki 17 µg
orzechy laskowe 72,0 µg
orzechy arachidowe 110 µg
29.05.2012
Zobacz także
  • Witaminy
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta