Sód, którego głównym źródłem w diecie jest sól kuchenna, pełni w organizmie człowieka szereg istotnych funkcji – m.in. reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową, odpowiada za prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych oraz funkcjonowanie komórek mięśniowych.
Wiadomo więc, że odpowiednia ilość tego pierwiastka jest konieczna do właściwego funkcjonowania organizmu, jednak w dzisiejszych czasach główny problem stanowi nadmiar soli w diecie, a nie jej niedobór. Nadmiar sodu w organizmie prowadzi do podwyższenia ciśnienia tętniczego, a co za tym idzie zwiększenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i przebudowy lewej komory serca, oraz zaburza prawidłowe funkcjonowanie nerek.
Nadmierne spożycie soli bywa również przyczyną uszkodzenia śluzówki żołądka, a w konsekwencji rozwoju zmian nowotworowych.
Jaka ilość soli jest bezpieczna dla zdrowia?
Według zaleceń WHO dzienne spożycie soli nie powinno przekraczać 5 g, co odpowiada płaskiej łyżeczce. Na tę ilość składa się zarówno sól stosowana we własnym zakresie do przyrządzania potraw i dosalania przy stole, jak i ta zawarta w gotowych produktach spożywczych (np. wędlinach, wędzonych rybach, serach, pieczywie, warzywach konserwowanych, gotowych posiłkach spożywanych poza domem, w słonych przekąskach) oraz naturalnie występująca w produktach żywnościowych. Niestety, w Polsce spożywa się około 12–15 g soli dziennie, czyli trzy razy więcej niż zaleca WHO.
Z analizy struktury spożycia soli w Polsce wynika, że największy udział w dziennym spożyciu sodu ma sól stosowana do przyrządzania potraw oraz do dosalania (45–60%). W następnej kolejności źródłem sodu są produkty przetworzone przemysłowo, w tym pieczywo, przetwory mięsne, zupy i sosy instant, dania gotowe oraz przekąski (paluszki, chipsy, orzechy solone, krakersy – 30–45%). Natomiast sód naturalnie zawarty w produktach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego to jedynie 10% jego ogólnej spożywanej ilości.
Jak ograniczyć ilość soli w diecie?
Najlepiej stopniowo ograniczać ilość spożywanej soli, żeby łatwiej się odzwyczaić od słonego smaku. Można także zamiast soli stosować świeże i suszone zioła.
Do przygotowania potraw w domu należy używać niewielkich ilości soli, a także usunąć solniczkę ze stołu. Do przygotowywania posiłków trzeba wybierać produkty świeże zamiast przetworzonych. Pamiętając, że bardzo duże ilości soli znajdują się w gotowych produktach spożywczych, warto czytać etykietki i wybierać te dania, które zawierają mniejsze ilości soli.
