Za twórcę tej diety uważa się amerykańskiego lekarza Williama Howarda Haya, który na początku XX wieku rozpoczął jej rozpowszechnianie. Podstawowym założeniem jest podział produktów żywnościowych na trzy grupy: produkty zasadowe, kwasowe i neutralne (należy pamiętać, że podział ten nie zawsze odzwierciedla rzeczywiste pH produktów).
Fot. pixabay.com
Według dr. Haya nie należy łączyć produktów zasadowych z kwasowymi, czyli białka oraz produktów zawierających skrobię w jednym posiłku. Taki model żywienia ma usprawniać przemiany energetyczne organizmu oraz zapewniać właściwe trawienie produktów żywnościowych. Według doktora Haya produkty bogate w węglowodany do efektywnego strawienia wymagają zasadowego pH, dlatego też nie powinno łączyć się ich z produktami zawierającymi białko, które zawiera dużą ilość kwasów. W takiej sytuacji po połączeniu ich z zasadowymi węglowodanami dochodzi do neutralizacji odczynu pH soków żołądkowych i spowolnienia trawienia posiłków. Teoria ta została obalona w późniejszym czasie przez Stuarta Baxtera, który udowodnił, iż trzustka produkuje enzymy trawienne (trypsynę, amylazę i lipazę), niezależnie od odczynu pH spożytego posiłku.
Ponadto, jak twierdził twórca diety, za sprawą ograniczenia produktów zakwaszających organizm i wprowadzając produkty o odczynie zasadowym dieta normalizuje gospodarkę kwasowo-zasadową organizmu. Pogląd ten jest niezgodny z aktualnym stanem wiedzy, a rzeczywisty wpływ diety na pH krwi i moczu jest niewielki. Organizm dysponuje szeregiem substancji buforujących, które zabezpieczają organizm przed zaburzeniami w gospodarce kwasowo-zasadowej.
Należy spożywać 3 posiłki w ciągu dnia a przerwy między nimi nie powinny być dłuższe niż 4-4,5 godziny. Początkowo, dr Hay zalecał także codzienną lewatywę. Wśród współczesnych zwolenników tej diety nie podkreśla się już konieczności wykonywania codziennie tego zabiegu. Natomiast wszystkie inne założenia dotyczące podziału na poszczególne grupy produktów żywnościowych i sposób ich łączenia nadal pozostają aktualne.
Poniżej przedstawiono tabelę z podziałem poszczególnych produktów żywnościowych. Należy pamiętać, że według założeń diety nie należy łączyć produktów z kolumny pierwszej z produktami znajdującymi się w kolumnie trzeciej.
| produkty kwasowe | produkty neutralne | produkty zasadowe |
|---|---|---|
| produkty białkowe: drób, ryby, jajka, sery, mleko (także mleko sojowe)- mleko nie powinno być łączone z mięsem, najwłaściwsze połączenie to świeże owoce, jogurty | orzechy: włoskie, laskowe, migdały, wyjątek stanowią orzeszki ziemne tłuszcze: masło, śmietana, żółtko jaj, oliwa z oliwek |
zboża: pełnoziarniste produkty uzyskiwane z następujących zbóż pszenica, jęczmień, owies, proso oraz ryż |
| owoce: jabłka, morele, jagody, wiśnie, porzeczki, agrest, grejpfrut, winogrona, kiwi, cytryna, limonka, mango, melony (jednak najlepiej spożywać je same), nektarynki, mandarynki, pomarańcze, ananasy, suszone śliwki, maliny, truskawki | warzywa: wszystkie zielonolistne warzywa oraz warzywa korzeniowe z wyjątkiem ziemniaków |
owoce bardzo słodkie: bardzo dojrzałe banany, daktyle, figi, słodkie winogrona, rodzynki warzywa: ziemniaki, bataty, dynia |
| nasiona roślin strączkowych: soczewica, soja, fasola, ciecierzyca, cieciorka |
Plusy:
- Dieta nie ogranicza liczby porcji posiłków spożywanych w ciągu dnia
- Nie wymaga liczenia kalorii co dla niektórych może ułatwiać realizację diety
- Zaleca spożywanie dużych ilości warzyw i owoców
- Ogranicza spożywanie słodyczy i innych cukrów rafinowanych
Minusy:
- Nie ma podstaw naukowych potwierdzających, że spożywanie białka i produktów zawierających skrobię przyczynia się do powstawania otyłości
- Zmniejszenie masy ciała jest efektem zmniejszenia wartości energetycznej diety (dieta niskokaloryczna) i nie wynika ze specjalnego łączenia spożywanych produktów
- Dążenie do utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie poprzez ograniczenie produktów zakwaszających – niezgodne z aktualnym stanem wiedzy,
- Dieta bardzo restrykcyjna pod względem ilości przyjmowany kalorii, co może skutkować niedoborem podstawowych składników odżywczych, witamin i składników mineralnych
- Kiedy konieczne jest zjedzenia posiłku poza domem uniknięcie jednoczesnego spożycia produktów białkowych z węglowodanowymi może być trudne
- Brak badań klinicznych
Piśmiennictwo
- Baxter S.G.: The parallel concentration of enzymes in the pancreatic juice.The American Journal of Digestive Diseases 1935, tom 2: 108–111
- Reguła J.: Charakterystyka i ocena wybranych diet alternatywnych. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2013; 4(3): 115–121
- https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/dieta-rozdzielna/
