×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Dieta w łuszczycy

dr n. med. Dominika Wnęk, dietetyk

Wprawdzie dotychczas nie ustalono zaleceń dietetycznych dla chorych na łuszczycę, jednak wiele danych wskazuje, że zmiana nawyków żywieniowych może korzystnie wpływać na przebieg tej choroby. Zmiana tych nawyków jest ważna także dlatego, że łuszczyca zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, a modyfikacja zaleceń żywieniowych może korzystnie wpływać na poszczególne czynniki ryzyka, takie jak otyłość, nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia lipidowe.


Fot. pixabay.com

Dieta ubogokaloryczna a łuszczyca

W 2014 roku w czasopiśmie „Journal of the American Academy of Dermatology” opublikowano pracę, w której wskazuje się na związek między otyłością a ryzykiem łuszczycy. Naukowcy odkryli, że zwiększony wskaźnik masy ciała (BMI ) wiąże się z podwyższonym ryzykiem rozwoju łuszczycy i łuszczycowego zapalenia stawów, jak również może prowadzić do nasilenia objawów choroby. Autorzy badania uważają, że otyłość może być czynnikiem wyzwalającym łuszczycę, ponieważ komórki tłuszczowe wydzielają wywołujące stan zapalny cytokiny prozapalne.

W kolejnym badaniu z tego samego roku, opublikowanym w czasopiśmie „British Journal of Dermatology”, zaobserwowano korzystny wpływ spadku masy ciała na zmniejszenie nasilenia łuszczycy. Badanie to trwało 20 tygodni i uwzględniało interwencję żywieniową wraz z leczeniem ogólnoustrojowym oraz aktywnością fizyczną. W badaniu zaobserwowano wyraźny związek między liczbą zgubionych kilogramów a złagodzeniem objawów łuszczycy. Jak podkreślają autorzy badania, nawet niewielka utrata masy ciała może znacząco wpływać na ciężkość choroby.

Z pewnością konieczne są dalsze badania oceniające długoterminowy efekt diety ubogoenergetycznej w leczeniu łuszczycy, aczkolwiek w tych dwóch wymienionych powyżej podkreśla się istotne znaczenie spadku masy ciała w leczeniu łuszczycy i chorób współistniejących.

Jak wspomniano powyżej, łuszczyca, a zwłaszcza jej ciężkie postacie, wiążą się ze zwiększonym ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych, a nawet zgonu. Zwraca się także uwagę na fakt, że nadmierna masa ciała może zmniejszać efekt terapeutyczny leków stosowanych w leczeniu łuszczycy.

Spadek masy ciała nie tylko łagodzi przebieg choroby, ale także wywiera korzystny wpływ na czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych: nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, zwiększone stężenie cholesterolu.

Czynniki żywieniowe łagodzące stan zapalny

Łuszczyca jest przewlekłą chorobą zapalną, część chorych może więc obserwować poprawę po wprowadzeniu do diety produktów o właściwościach przeciwzapalnych. Oczywiście reakcja organizmu oraz uzyskane korzyści mają charakter indywidualny, uzależniony od stopnia przestrzegania zaleceń żywieniowych, a także od czynników genetycznych.

Niezdrowy styl życia, w tym sposób odżywiania, może nasilać procesy zapalne, a przez to pogarszać przebieg kliniczny choroby, wpływać na skuteczność leczenia oraz przyspieszać rozwój powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego.

Do produktów żywnościowych, które mogą nasilać procesy zapalne w organizmie, a przez to wpływać na przebieg choroby, zalicza się:

  • mięso i produkty mięsne
  • produkty nabiałowe
  • produkty wysoko przetworzone
  • cukry rafinowane.

Produkty, które zmniejszają parametry stanu zapalnego, to:

  • tłuste ryby morskie
  • nasiona lnu i olej lniany, oliwa z oliwek, nasiona dyni, orzechy włoskie (roślinne źródła kwasów omega-3)
  • świeże warzywa i owoce, w szczególności: marchew, dynia, szpinak, jarmuż i brokuły, jagody, mango, truskawki i figi

Dieta wegetariańska w łuszczycy

Dieta wegetariańska polega na zastępowaniu mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego kaszami, zbożami, nasionami roślin strączkowych, warzywami, owocami oraz orzechami, pestkami i nasionami. Taki skład diety zapobiega nadmiernemu spożyciu kwasu arachidonowego, który występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Zmniejszone dostarczanie kwasu arachidonowego prowadzi do ograniczenia produkcji związków o charakterze prozapalnych. Ponadto duży udział w diecie warzyw i owoców zapewnia organizmowi znaczące ilości związków o właściwościach przeciwutleniających, do których zalicza się witaminy C, A, E, ß-karoten i flawonoidy. Związki te zapobiegają niekorzystnym zmianom spowodowanym stresem oksydacyjnym, który odgrywa istotną rolę w patogenezie łuszczycy, prowadząc do powstawania wolnych rodników nasilających proces zapalny.

Kwasy tłuszczowe omega-3

Po spożyciu produktów bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (EPA – eikozapentaenowy, DHA – dokozaheksaenowy) obserwuje się zmniejszenie nasilenia zmian chorobowych w łuszczycy. U pacjentów spożywających z dietą kwasy omega-3 stwierdzono mniejsze wartości wskaźnika oceny stopnia ciężkości łuszczycy tzw. PASI (Psoriasis Area and Severity Index) niż u pacjentów, których dieta była uboga w te kwasy. Zaobserwowano ponadto, że łuszczyca rzadziej występuje u zamieszkujących Grenlandię Innuitów, których dieta obfituje w tłuste ryby morskie zawierające kwasy omega-3. Podobną zależność stwierdzono u osób zamieszkujących tereny Afryki Zachodniej.

Dobrym źródłem kwasów omega-3 są tłuste ryby morskie, takie jak: sardynka, łosoś, makrela, śledź i tuńczyk oraz oleje lniany i rzepakowy.

Dieta bezglutenowa w łuszczycy – czy rzeczywiście pomaga?

Często pacjenci z chorobami przewlekłymi poszukują alternatywnych sposobów leczenia w nadziei, że przyniosą one pożądany efekt. Niektórzy na przykład stosują dietę bezglutenową. Takie postępowanie budzi jednak wiele kontrowersji i należy podkreślić, że dotychczas nie dowiedziono skuteczności diety bezglutenowej w leczeniu łuszczycy.

Z całą pewnością natomiast obserwuje się remisję zmian chorobowych po zastosowaniu diety bezglutenowej u pacjentów ze współistniejącą celiakią oraz u chorych ze zmianami łuszczycowymi bez celiaki, ale z obecnymi przeciwciałami IgA lub IgG AGA (tzw. przeciwciała przeciwko starej gliadynie). Autorzy jednej z istotniejszych prac, która ukazała się w 2000 roku w „British Journal of Dermatology”, wskazali, że 3-miesięczna dieta bezglutenowa u chorych na łuszczycę i z dodatnimi przeciwciałami AGA działała korzystnie, a powrót do diety zawierającej gluten powodował zaostrzenie zmian chorobowych. Tego efektu nie stwierdzono u chorych na łuszczycę z ujemnymi przeciwciałami AGA.

W niektórych pracach podkreślano, że w każdym przypadku warto chorym na łuszczycę zaproponować dietę bezglutenową na okres 3 miesięcy. Ważne, aby taki sposób żywienia przedyskutować z dietetykiem, gdyż istnieją liczne produkty z pozoru wolne od glutenu, a w rzeczywistości go zawierające.

Co z używkami?

Badania kliniczne wykazały zwiększone ryzyko łuszczycy u osób palących tytoń, u których nikotyna wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego. Alkohol z kolei zwiększa produkcję cytokin prozapalnych, nasila produkcję wolnych rodników oraz stymuluje uwalnianie histaminy. Badania wskazują, że nadmierne spożycie alkoholu nasila zmiany skórne oraz pogarsza przebieg łuszczycy. Osoby chorujące na łuszczycę mogą więc spożywać alkohol w umiarkowanych ilościach, a jeśli po jego spożyciu obserwuje się zaostrzenie zmian łuszczycowych, należy go z diety całkowicie wyeliminować.

Piśmiennictwo:

Stawczyk M., Szczerkowska- Dobosz A., Komorowska O. i wsp.: Znaczenie diety w łuszczycy – przewlekłej układowej chorobie zapalnej. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2011; 2 (3): 205–212.
Wasiluk D., Ostrowska L., Stefańska E.: Czy odpowiednia dieta może być pomocna w leczeniu łuszczycy zwykłej? Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012; 18 (4): 405–408.
Owczarczyk-Saczonek A., Placek W.: Czy dieta w łuszczycy ma znaczenie? Przegl. Dermatol., 2014; 101: 319–326.
Kragballe K.: Dietary supplementation with a combination of n-3 and n-6 fatty acids (super gamma-oil marine) improves psoriasis. Acta DermVenereol., 1989; 69 (3): 265–268.
Logan A.C.: Omega-3, omega-6 and psoriasis: a different view. Int. J. Dermatol., 2005; 44: 527–528. Luty-Frąckiewicz A.: Wpływ palenia tytoniu i picia alkoholu na zmiany skórne u pacjentów z łuszczycą zwykłą. Przegl. Dermatol., 2003; 90: 275.
Higgins E.: Alkohol, smoking and psorasis. Clin. Exp. Dermatol., 2000; 25: 107–110.
Informacje zaczerpnięto także ze strony National Psoriasis Foundation: www.psoriasis.org

dr n. med. Dominika Wnęk
Dietetyk, wieloletni pracownik Zakładu Biochemii Klinicznej UJ CM oraz aktywny uczestnik trzech ramowych programów Unii Europejskiej: Lipgene, NuGO oraz Bioclaims. Wielokrotny wykładowca w ramach kursów doskonalących dla dietetyków realizowanych przez Polskie Towarzystwo Dietetyki.
Zainteresowania badawcze skupiają się głównie na zagadnieniach dotyczących otyłości i wpływu składników diety na ekspresję genów i procesy komórkowe (nutrigenomika). Swoje doświadczenie w leczeniu otyłości zdobywała, pracując w Poradni Leczenia Zaburzeń Lipidowych i Otyłości, działającej przy Zakładzie Biochemii Klinicznej UJ CM oraz jako uczestniczka licznych kursów i konferencji organizowanych w kraju i za granicą.
Obecnie związana jest z wydawnictwem Medycyna Praktyczna, gdzie pełni funkcję redaktora w serwisie „Dieta i ruch”.
17.05.2021
Zobacz także
  • Dieta a trądzik
  • Łuszczyca
Wybrane treści dla Ciebie
  • Dieta w stwardnieniu rozsianym
  • Zalecenia dietetyczne przy próchnicy zębów
  • Dieta w kamicy nerkowej
  • Dieta o małej zawartości FODMAP (dieta zalecana w zespole jelita drażliwego)
  • Dieta ketogenna w leczeniu padaczki lekoopornej
  • Przyłuszczyca plackowata
  • Regeneracja i oczyszczanie wątroby – czy wspomaganie jest potrzebne?
  • Dieta cukrzycowa
  • Łuszczycowe zapalenie stawów
  • Wzdęcia brzucha i nadmierne gazy – postępowanie dietetyczne
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta