×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zalecenia żywieniowe w ostrym i przewlekłym zapaleniu wątroby

mgr inż. Joanna Jaczewska-Schuetz
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej

Choroby wątroby obejmują szereg jednostek chorobowych, z których najczęściej występują: ostre i przewlekłe zapalenie wątroby, marskość wątroby, choroba stłuszczeniowa wątroby i toksyczne uszkodzenie wątroby. W leczeniu tych chorób żywienie jest podstawowym elementem terapii.


Fot. pixabay.com

W przebiegu chorób wątroby dochodzi do zaburzeń przemiany poszczególnych składników pokarmowych, dlatego konieczne jest indywidualne podejście do każdego chorego. Żywienie chorych często napotyka trudności, takie jak brak łaknienia, uczucie pełności i wzdęcia, pragnienie oraz okresowe zaburzenia trawienia. Dlatego też wytyczne dotyczące żywienia pacjentów z chorobami wątroby powinny uwzględniać indywidualne podejście do stanu chorego i fazy choroby. W przypadku braku łaknienia należy dążyć do dostarczenia organizmowi produktów o dużej wartości biologicznej.

Ostre i przewlekłe zapalenie wątroby - dieta

Ostre zapalenie wątroby cechuje się szybko rozwijającymi się zmianami martwiczymi i zapalnymi wywołanymi przez wirusy hepatotropowe. Ponad połowa przypadków ostrych zapaleń wątroby wywołana jest przez wirusa WZW typu A.

Przewlekłe zapalenie wątroby to trwająca ponad 6 miesięcy choroba wątroby charakteryzująca się zmianami martwiczo-zapalnymi, wywołana różnymi czynnikami: infekcyjnymi, immunologicznymi, metabolicznymi i toksycznymi.

W chorobach zapalnych wątroby stosuje się dietę łatwostrawną z ograniczeniem tłuszczu.

W jaki sposób powinien się odżywiać chory z zapaleniem wątroby

  • Spożywanie 5–6 niewielkich posiłków w ciągu dnia, czyli stosowanie zasady „jem mniej, a częściej”
  • Spożywanie produktów, które łatwo ulegają trawieniu i nie obciążają przewodu pokarmowego (patrz: tabela)
  • Wykluczenie produktów ciężkostrawnych, zawierających dużo błonnika, wzdymających oraz ostrych przypraw (patrz: tabela)
  • Ograniczenie spożycia tłuszczu do 45–50 g/d (tłuszcze zalecane: olej rzepakowy, słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek, masło)
  • Spożywanie posiłków gotowanych, pieczonych w folii lub duszonych; przeciwwskazane jest spożywanie potraw smażonych
  • Spożywanie posiłków w spokojnej atmosferze, nigdy w pośpiechu
  • Wykluczenie z diety alkoholu

Produkty i potrawy dozwolone i przeciwwskazane w chorobach zapalnych wątroby

Tabela 1. Produkty i potrawy dozwolone i przeciwwskazane w chorobach zapalnych wątroby
nazwa produktu lub potrawy dozwolone przeciwwskazane
produkty zbożowe pieczywo jasne, pszenne, płatki owsiane, kukurydziane, ryż biały, cienki makaron, drobne kasze (manna, kuskus), biszkopty, sucharki pieczywa razowe, grube kasze (gryczana, pęczak), rogaliki francuskie
mleko i produkty mleczne chude mleko, odtłuszczone jogurty, kefir, zsiadłe mleko, chude sery twarogowe, maślanka, odtłuszczone serki homogenizowane mleko tłuste, ser biały i serek homogenizowany tłusty, sery żółte i topione, sery pleśniowe, ser feta, śmietana
jaja białko, 1 całe jajko na tydzień jajecznica smażona na tłuszczu/boczku
mięso, wędliny, ryby mięso z kurczaka, indyka (bez skóry), cielęcina, chuda wołowina, mięso z królika, wędliny drobiowe, polędwica, szynka bez widocznego tłuszczu, ryby chude (dorsz, mintaj, okoń, szczupak, lin, sandacz, morszczuk, halibut) oraz tłuste (pstrąg tęczowy, sardynka, śledź, makrela, łosoś, węgorz), ryby z rusztu, pieczone w piekarniku, w galarecie tłuste mięso wołowe i wieprzowe, mięso z kaczki, gęsi, baranina, mięso smażone, w panierce, tłuste wędliny, salami, kaszanka, pasztetowa, parówki, mielonki, konserwy mięsne, ryby smażone i wędzone
tłuszcze olej rzepakowy, słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek, masło w ograniczonych ilościach smalec, słonina, boczek
ziemniaki gotowane, w postaci puree frytki, ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, chipsy
warzywa marchew, kalafior, buraki, dynia, szpinak, kabaczek, fasolka szparagowa, młody zielony groszek w ograniczonych ilościach, gotowane, przecierane, drobno siekane, na surowo: zielona sałata, pomidory bez skórki warzywa kapustne, cebula, szczypior, papryka, ogórki, rzodkiewki, nasiona roślin strączkowych
owoce dojrzałe bez skórki i pestek, jabłka pieczone lub gotowane, morele, brzoskwinie – gotowane, maliny, porzeczki, czarne jagody – w postaci przecieru gruszki, śliwki, czereśnie, agrest, owoce suszone, orzechy
zupy zupy warzywne na chudych wywarach mięsnych, zupy zaprawiane chudym mlekiem lub jogurtem naturalnym kapuśniaki, grochówka, fasolowa, zupy zaprawiane śmietaną, na wywarach z kości, tłuste rosoły, zupy z proszku
przyprawy i sosy koper, pietruszka, majeranek, kminek, bazylia, oregano, wanilia, cynamon sosy na zasmażkach, majonez, musztarda, papryka chili, curry, pieprz
desery musy owocowe, galaretki, budynie na chudym mleku, miód pszczeli kremy, lody, sosy na śmietanie, torty, pączki, tłuste ciasta, np. francuskie, przemysłowe wyroby cukiernicze, czekolada, batony
napoje woda mineralna niegazowana, słaba herbata, kompoty owocowe, rozcieńczone soki owocowe i warzywne kawa, mocna herbata, mocne kakao, napoje gazowane, napoje typu cola, alkohol
Na podstawie: Szostak W.B., Cichocka A.: Modelowe diety lecznicze i diety specjalne. W: Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2011: 105–134, oraz Choroby wątroby i dróg żółciowych W: Jarosz M. (red.): Praktyczny podręcznik dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2010: 249–269.

Zapalenie wątroby - jadłospis

I śniadanie

  • bułka wrocławska posmarowana cienką warstwą masła
  • ser twarogowy chudy
  • pomidor bez skórki
  • kawa zbożowa z mlekiem 0,5%

II śniadanie

  • chleb pszenno-żytni posmarowany cienką warstwą masła
  • wędlina drobiowa
  • sałata zielona
  • jabłko pieczone
  • herbata z cytryną

Obiad

  • zupa pomidorowa czysta z drobnym makaronem
  • ziemniaki puree posypane koperkiem
  • pierś z indyka gotowana w warzywach
  • kompot z truskawek

Podwieczorek

  • banan mały
  • jogurt naturalny 0% tłuszczu

Kolacja

  • ryba w galarecie (np. dorsz, mintaj, morszczuk, pstrąg, szczupak)
  • marchewka gotowana
  • kasza kuskus
  • herbata owocowa
24.07.2023
Zobacz także
  • Zalecenia żywieniowe dla pacjentów z wyrównaną i niewyrównaną marskością wątroby
  • Marskość wątroby
  • Polekowe uszkodzenia wątroby
Wybrane treści dla Ciebie
  • Dieta w zespole policystycznych jajników
  • Dieta w chorobie refluksowej
  • Ostre stłuszczenie wątroby ciężarnych
  • Dieta w niedoczynności tarczycy
  • Dieta w kamicy żółciowej
  • Przeszczep wątroby
  • HBV i przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B
  • Wzdęcia brzucha i nadmierne gazy – postępowanie dietetyczne
  • Dieta cukrzycowa
  • Dieta w chorobie zwyrodnieniowej stawów – czy można odbudować chrząstkę stawową?
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta