Mówi Pan o sieci poradni. Czy w koszyku ma się pojawić wycena konsultacji bariatrycznych i wszystkich procedur związanych z zabiegiem?
Tak ma być. Dlatego przystępujemy do organizacji tych 16 poradni.
Musimy także opracować standardy postępowania. W 2009 r. próbowałem je opracować, ale ostatecznie zamieniły się w zalecenia. Nie było pełnej zgody na utworzenie standardów, górę wziął typowo polski indywidualizm.
Pracujemy obecnie – w ramach Sekcji Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej Towarzystwa Chirurgów Polskich – nad standardami, od których odstępstwo będzie wymagało pisemnego uzasadnienia. Rozumiem, że to oczywiście medycyna i nie wszystko da się uregulować, ale chcemy zakończyć okres, w którym jeden chirurg używa najlepszych materiałów, takich jak w USA, inny – znacznie gorszych, jeden edukuje przed zabiegiem i monitoruje po operacji, inny – nie. Musimy zakończyć etap królowania indywidualności.
Ważną rolę odgrywają tu także konferencje naukowe – na początku czerwca odbędzie się VIII Międzynarodowa Konferencja Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej, na których będziemy gościć znakomitych specjalistów, w tym z USA, gdzie wykonuje się rocznie ok. 350 tys. operacji bariatrycznych.
Czy duże jest zapotrzebowanie na bariatrię? Ile osób poddaje się operacjom bariatrycznym, a ile powinno?
Tak naprawdę dokładnie nie wiadomo. Wynika to z tego, że każdy rozlicza je jako f11, f12, f21, że funkcjonują np. jako zespolenie przełykowo-jelitowe. Jednak według szacunków to ok. 2-2,5 tys. operacji rocznie. A dzisiaj wiemy, że powinniśmy zoperować ok. 350-400 tys. Polaków. Czyli operujemy mniej niż 1% tych, którzy wymagają leczenia.
Dlaczego tych operacji wykonuje się tak mało? Poza problemami z rozliczaniem zabiegów, powodem jest niska świadomość lekarzy POZ, internistów, diabetologów? A może samych pacjentów?
Na pewno świadomość wśród pacjentów to problem nr 1. Uważa się właściwie, że to nie jest leczenie, tylko coś na kształt chirurgii kosmetycznej. Że spełniamy marzenia sfrustrowanych ludzi: panienek, które chciałyby mieć lepszą figurę, czy młodych mężczyzn, którzy chcą wyglądać jak Schwarzenegger.
Niektórzy twierdzą, że to przecież nie są chorzy, tylko takie „słodkie grubaski”. Bo w końcu „kochanego ciałka nigdy za wiele”. A że ktoś ma cukrzycę, impotencję w wieku lat 25, nadciśnienie, a na leki wydaje 150 zł miesięcznie – o tym zapominają. Otóż to nie „grubasek”, to ciężko chory, któremu otyłość skraca życie o 25 lat. O kimś, kto ma nowotwór, nikt nie powie, że ma tylko „raczka”.
Co do lekarzy – jest różnie. Młodzi mają coraz większą świadomość, że to choroba obciążona licznymi powikłaniami. Natomiast kiedy ja studiowałem, otyłość jako choroba nie była omawiana. I niestety – część lekarzy informuje pacjentów, że ta operacja szkodzi, a wyniki leczenia składają się właściwie z samych powikłań, wśród których najczęściej występuje śmierć. Jednocześnie nikt nie mówi o zgonach ludzi w wieku 30-35 lat w wyniku nagłej śmierci sercowej, bezdechu sennego czy powikłań cukrzycy. Nikt nie mówi w kontekście młodej osoby, która umiera na sztucznej nerce czekając na przeszczep, że to zgon w wyniku cukrzycy, a pośrednio – otyłości.
W niektórych ośrodkach operacje wykonywane są niemal od razu, w innych – czeka się nawet 2-3 lata. Z czego to wynika?
W ośrodku, w którym pracuję, okres oczekiwania wynosi 3-5 miesięcy, w zależności od sytuacji ekonomicznej. A dlaczego w niektórych czeka się 3 czy nawet więcej lat? Nie mam pojęcia.
Trudno w takim razie pytać o receptę na zmniejszenie kolejek, ale można sądzić, że samo finansowanie je zmniejszy.
Na pewno pomoże. Korzystnie na kolejki musi wpłynąć także stworzenie sieci przychodni i całego systemu obejmującego leczenie bariatryczne. No i oczywiście edukacja, edukacja, edukacja. Trzeba uświadomić wszystkim, że otyłość to poważna choroba.
Rozmawiał Jakub Grzymek
Dr hab. Maciej Michalik – prof. UWM w Olsztynie, Kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej i Małoinwazyjnej, Przewodniczący Sekcji Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej Towarzystwa Chirurgów Polskich.
