×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Sok – zdrowy dodatek do śniadania

PAP - Nauka w Polsce

Im mniej mamy czasu na przygotowanie posiłków z warzywami lub owocami, tym więcej soków powinno się spożywać - radzi prof. Witold Płocharski z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach.

Prof. Witold Płocharski Prof. Witold Płocharski / PAP

Zbigniew Wojtasiński (PAP): Przyjmuje się, że jedna szklanka soku odpowiada spożyciu jednej porcji warzyw i owoców. Dlaczego Polacy nie cenią wciąż wartości odżywczych tych polecanych przez dietetyków napojów?

Prof. Witold Płocharski: Trudno, aby Polacy cenili wartości odżywcze soków skoro błędnie sądzą, że zawierają one konserwanty, sztuczne barwniki i sztuczne aromaty. Nie jest to prawdą, gdyż dodawania tych składników do soków zabrania unijne i polskie prawo, o czym nie wiedzą polscy konsumenci. Niestety, również media bardzo często powtarzają te mity, mocno zakorzenione jeszcze w dawnej epoce.

O jakich mitach mówimy?

Mitem jest choćby dość powszechna opinia, że soki to produkty kaloryczne. 100 ml soku pomarańczowego będzie miało podobną kaloryczność jak 100 g pomarańczy, czyli ok. 45 kcal. To naprawdę niedużo w stosunku do większości spożywanych powszechnie produktów. Niewielkie ilości cukru i przypraw (w tym soli) mogą być dodawane tylko do soków warzywnych i owocowo-warzywnych. Tak jak gotowane warzywa wymagają doprawienia, tak samo sok warzywny wymaga doprawienia. Inaczej byłby niesmaczny.

Na rynku są dostępne zarówno soki warzywne i warzywno-owocowe o niskiej (te powinny być preferowane przez konsumentów), jak i wysokiej zawartości soli. Należy pamiętać o zaleceniach dietetyków dotyczących ograniczenia spożycia soli do maksimum 6 g soli dziennie.

Jeżeli produkt zawiera sztuczne barwniki, aromaty i konserwanty to nie jest to sok i nie może tak się nazywać. Nazwa „sok” na opakowaniu wskazuje i gwarantuje, że w produkcie nie ma tych składników

Konsumenci często się obawiają, że w sokach znajdują się konserwanty, cukier, barwniki i aromaty.

Soki owocowe to produkty w pełni naturalne, do których zgodnie z prawem zabronione jest dodawanie jakichkolwiek sztucznych substancji, z wyjątkiem witamin i składników mineralnych, ale takie soki nie mogą już być nazywane sokami 100 proc. Jeżeli produkt zawiera sztuczne barwniki, aromaty i konserwanty to nie jest to sok i nie może tak się nazywać. Nazwa „sok” na opakowaniu wskazuje i gwarantuje, że w produkcie nie ma tych składników. Do soków owocowych oraz pomidorowych zabronione jest również dodawanie cukru. Soki te mają taką samą liczbę kalorii jak warzywa lub owoce, z których zostały wykonane.

Tylko czy producenci tego przestrzegają. Jaką mamy pewność?

Wszelkie kontrole soków dostępnych na polskim rynku (w tym kontrole prowadzone w ramach Unii Europejskiej) wykazały, że producenci bardzo ściśle przestrzegają prawa i w Polsce praktycznie nie zdarza się, aby sok był fałszowany. Jest to ewenement w skali całej Unii Europejskiej - w tym zakresie Polska jest liderem, a inne kraje muszą nas gonić. Pod względem jakości branża sokownicza powinna służyć za przykład dla producentów z innych branż.

Soki zaliczają się do wąskiej grupy naturalnych i zdrowych produktów dostępnych na polskim rynku. Kupując sok konsument może mieć pewność, że znajdują się w nim tylko naturalne składniki, bez sztucznych dodatków. Co więcej w sokach 100 proc. nie będzie nawet dodatku składników mineralnych i witamin, w które, zgodnie z prawem, nie mogą być one wzbogacane. W tego rodzaju sokach mogą być tylko warzywa lub owoce, z których sok został wykonany. Dlatego sok to doskonała forma dostarczenia do organizmu porcji warzyw i owoców. To zdrowy dodatek do śniadania, ale też idealna przekąska w ciągu dnia.

Sok to doskonała forma dostarczenia do organizmu porcji warzyw i owoców. To zdrowy dodatek do śniadania, ale też idealna przekąska w ciągu dnia

A czy Pan regularnie pije soki?

Wypijam ok. 65 litrów soków rocznie, czyli zdecydowanie powyżej średniej krajowej – litr soku na tydzień to wcale nie przesada. Soki (głównie przecierowe warzywne i owocowo-warzywne) piję najczęściej do śniadania, bo to doskonały sposób, aby ten posiłek wzbogacić w porcję owocowo-warzywną. Od kiedy wprowadziłem tę zasadę do mojego stylu żywienia, czuję się zdecydowanie lepiej, rzadziej choruję, mam energię.

Po co pić soki, czy nie wystarczy przestrzegać odpowiedniej diety?

Soki są niezbędnym elementem zdrowej i zrównoważonej diety. Są to produkty otrzymywane ze świeżych, chłodzonych lub mrożonych warzyw lub owoców, bogate w niektóre witaminy i składniki mineralne. Soki mętne, a szczególnie przecierowe, są także źródłem błonnika.

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia powinniśmy spożywać w ciągu dnia minimum 400 g warzyw i owoców, co najmniej pięciu porcjach. Niestety, nie zawsze mamy czas na przygotowanie jednej z zalecanych porcji warzyw lub owoców. A sok to doskonała forma łatwo przyswajalnego posiłku, bezpieczna i wygodna w każdej sytuacji. Sok to także źródło wody niezbędnej do życia.

Czy każdy dzień należy zaczynać od szklanki soku?

Takie są zalecenia autorytetów w dziedzinie odżywiania. Szklanka soku do śniadania to wygodna forma dostarczenia porcji warzyw lub owoców do posiłku, na przygotowanie którego zwykle nie ma dużo czasu. Niestety, polskie śniadanie to zazwyczaj kanapka z wędliną lub serem. Bardzo mało warzyw lub owoców. Dlatego szklanka soku jest bardzo wskazana przy tym posiłku.

Ile należy wypijać soków dziennie?

Zaleca się spożycie jednej szklanki soku dziennie, ale tak naprawdę wszystko zależy od stylu życia i jakości posiłków. Im mniej mamy czasu na przygotowanie posiłków z warzywami lub owocami, tym więcej soków powinno się spożywać. Zdecydowanie lepiej wypić szklankę soku jako przekąskę w ciągu dnia, niż zjeść baton. Obowiązuje zasada, że szklankę soku traktujemy jako jedną z porcji warzyw lub owoców.

Jakie zatem wybierać soki, jakie są ich rodzaje i jakie mają wartości odżywcze?

Dostępne są zarówno soki klarowne, jak i mętne. Zależnie od rodzaju jedne są bogatsze w witaminę C (np. soki pomarańczowe), inne w karotenoidy (soki warzywne), ale wszystkie soki zawierają sole mineralne, mikro i makroelementy i są bogate w antyoksydanty. Soki naturalnie mętne i przecierowe będą też zawierały błonnik.

Dzieciom zaleca się podawanie soku pasteryzowanego. Jeśli nie był wcześniej otwarty, zawsze będzie bezpieczny

Nie ma znaczenia, czy wybierzemy sok jednodniowy, czy sięgniemy po ten pasteryzowany z dłuższym terminem przydatności do spożycia. Jeden i drugi jest produktem naturalnym o zbliżonych wartościach odżywczych. Natomiast w przypadku soku jednodniowego należy upewnić się, że przez cały czas był przechowywany w warunkach chłodniczych i nie jest przekroczony okres przydatności do spożycia. W innym wypadku w soku takim namnażają się drobnoustroje.

Dlatego szczególnie dzieciom zaleca się jednak podawanie soku pasteryzowanego. Jeśli nie był wcześniej otwarty, zawsze będzie bezpieczny, niezależnie od tego, czy jest zapakowany w kartonie czy w butelce.

Na co zatem warto zwracać uwagę przy wyborze soków?

W przypadku produktów w kartonie lub butelce z dłuższym terminem przydatności do spożycia konieczne jest sprawdzenie, czy na opakowaniu napisane jest "sok". Jeżeli tak, to mamy pewność, że jest to jest to produkt w pełni naturalny, zdrowy i bezpieczny.

W przypadku soków świeżo wyciskanych koniecznie upewnijmy się, czy urządzenie i ogólne warunki ich wykonania, są higieniczne. Brudna wyciskarka do soków lub brudny nóż, to niebezpieczna sytuacja. Owoce i warzywa również powinny być bardzo starannie umyte. Należy też pamiętać, że takie soki powinno się bezwzględnie wypijać zaraz po ich przygotowaniu.

Jakie najczęściej błędy popełniamy przy wyborze soków?

Często mylimy soki z innymi napojami. Niech nie zwiedzie nas informacja na opakowaniu jakiegoś produktu, że „nie zawiera konserwantów”. W napojach zgodnie z prawem mogą być zarówno konserwanty, sztuczne barwniki, jak i inne substancje dodatkowe, a np. produkt zawierający jedynie sztuczne aromaty też może nazywać się napojem.

Sok, który zgodnie z prawem nie może zawierać konserwantów, nie może zawierać informacji na ten temat na opakowaniu – prawo Unii Europejskiej jest bardzo restrykcyjne, jeśli chodzi o produkcję soków. Napis na opakowaniu sok bardzo mocno definiuje produkt i jego jakość.

16.06.2015
Zobacz także
  • Pijemy wciąż za mało
  • Jaką wodę pić?
  • Sprawdź, ile kalorii wypijasz w ciągu dnia
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta